Chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại được quy định như thế nào?

Đại lý thương mại là hoạt động thương mại, theo đó bên giao đại lý và bên đại lý thỏa thuận việc bên đại lý nhân danh chính mình mua, bán hàng hóa cho bên giao đại lý hoặc cung ứng dịch vụ của bên giao đại lý cho khách hàng để hưởng thù lao. Thông thường khi giao dịch các bên sẽ ký kết hợp đồng đại lý thương mại, tuy nhiên đến khi chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại lại xảy ra nhiều vướng mắc, để biết vấn đề này được luật quy định như thế nào, hãy cùng NPLaw xem bài viết dưới đây nhé!

I. Các trường hợp chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại là gì?

Hợp đồng đại lý được xem như một hợp đồng giao dịch dân sự, căn cứ vào Điều 422 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về các trường hợp chấm dứt hợp đồng bao gồm:

• Một, hợp đồng đã được hoàn thành;
• Hai, theo thỏa thuận của các bên;
• Ba, cá nhân giao kết hợp đồng chết, pháp nhân giao kết hợp đồng chấm dứt tồn tại mà hợp đồng phải do chính cá nhân, pháp nhân đó thực hiện;
• Bốn, hợp đồng bị hủy bỏ, bị đơn phương chấm dứt thực hiện;
• Năm, hợp đồng không thể thực hiện được do đối tượng của hợp đồng không còn;

Như vậy, có thể thấy hợp đồng đại lý thương mại chấm dứt trong các trường hợp:

• Hợp đồng đại lý đã được hoàn thành có thể là hợp đồng đã được thực hiện xong hoặc thời hạn của hợp đồng chấm dứt.
• Một trong các bên tham gia hợp đồng chết, mất tích hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, mất tư cách thương nhân.
• Hợp đồng đại lý bị hủy bỏ,bị đơn phương chấm dứt thực hiện.

II. Quy định về thời hạn chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại

Thời hạn chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại được quy định tại Điều 177 Luật Thương mại 2005 về thời hạn đại lý như sau:

• Trừ trường hợp có thoả thuận khác, thời hạn đại lý chỉ chấm dứt sau một thời gian hợp lý nhưng không sớm hơn sáu mươi ngày, kể từ ngày một trong hai bên thông báo bằng văn bản cho bên kia về việc chấm dứt hợp đồng đại lý.
• Trừ trường hợp có thỏa thuận khác, nếu bên giao đại lý thông báo chấm dứt hợp đồng thì bên đại lý có quyền yêu cầu bên giao đại lý bồi thường một khoản tiền cho thời gian mà mình đã làm đại lý cho bên giao đại lý đó.
• Giá trị của khoản bồi thường là một tháng thù lao đại lý trung bình trong thời gian nhận đại lý cho mỗi năm mà bên đại lý làm đại lý cho bên giao đại lý. Trong trường hợp thời gian đại lý dưới một năm thì khoản bồi thường được tính là một tháng thù lao đại lý trung bình trong thời gian nhận đại lý.
• Trường hợp hợp đồng đại lý được chấm dứt trên cơ sở yêu cầu của bên đại lý thì bên đại lý không có quyền yêu cầu bên giao đại lý bồi thường cho thời gian mà mình đã làm đại lý cho bên giao đại lý.

Như vậy, khi muốn chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại thì phải thông báo bằng văn bản cho bên còn lại về việc chấm dứt đó và thời hạn đại lý chỉ chấm dứt sau một thời gian hợp lý nhưng không sớm hơn sáu mươi ngày. Trường hợp bên giao đại lý thông báo chấm dứt hợp đồng thì bên đại lý như trên thì có quyền yêu cầu bên giao đại lý bồi thường, trường hợp hợp đồng đại lý được chấm dứt trên cơ sở yêu cầu của bên đại lý thì bên đại lý không có quyền yêu cầu bên giao đại lý bồi thường cho thời gian mà mình đã làm đại lý cho bên giao đại lý.

III. Đơn phương chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại

1. Đơn phương chấm dứt khi nào?

Hợp đồng đại lý thương mại cũng như các hợp đồng khác có thể chấm dứt hợp đồng theo quy định của luật. Căn cứ Điều 166 Luật Thương mại 2005 và Điều 513 Bộ luật Dân sự 2015 thì hợp đồng đại lý thương mại là một loại hợp đồng dịch vụ. 

Đồng thời tại Điều 520 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng dịch vụ như sau:

• Trường hợp việc tiếp tục thực hiện công việc không có lợi cho bên sử dụng dịch vụ thì bên sử dụng dịch vụ có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng, nhưng phải báo cho bên cung ứng dịch vụ biết trước một thời gian hợp lý; bên sử dụng dịch vụ phải trả tiền công theo phần dịch vụ mà bên cung ứng dịch vụ đã thực hiện và bồi thường thiệt hại.
• Trường hợp bên sử dụng dịch vụ vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ thì bên cung ứng dịch vụ có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Như vậy, đơn phương chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại khi việc tiếp tục thực hiện công việc không có lợi cho bên sử dụng dịch vụ thì bên sử dụng dịch vụ có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng, nhưng phải báo cho bên cung ứng dịch vụ biết trước một thời gian hợp lý; bên sử dụng dịch vụ phải trả tiền công theo phần dịch vụ mà bên cung ứng dịch vụ đã thực hiện và bồi thường thiệt hại. Trường hợp vi phạm nghĩa vụ nghiêm trọng thì có quyền đơn phương chấm dứt và yêu cầu bên còn lại bồi thường thiệt hại.

2. Đơn phương chấm dứt như thế nào để không bị phạt?

Theo quy định chung tại Điều 428 Bộ luật Dân sự 2015 về việc đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng như sau:

• Một bên có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và không phải bồi thường thiệt hại khi bên kia vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trong hợp đồng hoặc các bên có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.
• Bên đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng phải thông báo ngay cho bên kia biết về việc chấm dứt hợp đồng, nếu không thông báo mà gây thiệt hại thì phải bồi thường.
• Khi hợp đồng bị đơn phương chấm dứt thực hiện thì hợp đồng chấm dứt kể từ thời điểm bên kia nhận được thông báo chấm dứt. Các bên không phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ, trừ thỏa thuận về phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại và thỏa thuận về giải quyết tranh chấp. Bên đã thực hiện nghĩa vụ có quyền yêu cầu bên kia thanh toán phần nghĩa vụ đã thực hiện.
• Bên bị thiệt hại do hành vi không thực hiện đúng nghĩa vụ trong hợp đồng của bên kia được bồi thường.
• Trường hợp việc đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng không có căn cứ thì bên đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng được xác định là bên vi phạm nghĩa vụ và phải thực hiện trách nhiệm dân sự theo quy định của Bộ luật này, luật khác có liên quan do không thực hiện đúng nghĩa vụ trong hợp đồng.

Như vậy, khi một bên vi phạm nghĩa vụ nghiêm trọng trong hợp đồng thì bên còn lại có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng. Tuy nhiên cần có thông báo về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng.

3. Nếu đơn phương chấm dứt sai quy định bị phạt bao nhiêu tiền?

Chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại sai quy định được xem là hành vi vi phạm hợp đồng vì vi phạm nghĩa vụ, dựa vào Điều 418 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về phạt vi phạm như sau:

• Phạt vi phạm là sự thỏa thuận giữa các bên trong hợp đồng, theo đó bên vi phạm nghĩa vụ phải nộp một khoản tiền cho bên bị vi phạm.
• Mức phạt vi phạm do các bên thỏa thuận, trừ trường hợp luật liên quan có quy định khác.
• Các bên có thể thỏa thuận về việc bên vi phạm nghĩa vụ chỉ phải chịu phạt vi phạm mà không phải bồi thường thiệt hại hoặc vừa phải chịu phạt vi phạm và vừa phải bồi thường thiệt hại.

Trường hợp các bên có thỏa thuận về phạt vi phạm nhưng không thỏa thuận về việc vừa phải chịu phạt vi phạm và vừa phải bồi thường thiệt hại thì bên vi phạm nghĩa vụ chỉ phải chịu phạt vi phạm.

Đồng thời tại Điều 301 Luật Thương mại 2005 quy định về mức phạt vi phạm đối với vi phạm nghĩa vụ hợp đồng hoặc tổng mức phạt đối với nhiều vi phạm do các bên thỏa thuận trong hợp đồng, nhưng không quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm.

Và có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại theo Điều 177 và  Điều 302 Luật Thương mại 2005, cụ thể:

• Bồi thường thiệt hại là việc bên vi phạm bồi thường những tổn thất do hành vi vi phạm hợp đồng gây ra cho bên bị vi phạm.
• Giá trị bồi thường thiệt hại bao gồm giá trị tổn thất thực tế, trực tiếp mà bên bị vi phạm phải chịu do bên vi phạm gây ra và khoản lợi trực tiếp mà bên bị vi phạm đáng lẽ được hưởng nếu không có hành vi vi phạm.

IV/ Thủ tục đơn phương chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại

Pháp luật không có điều luật quy định cụ thể thủ tục đơn phương chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại, dựa vào các quy định chung như các mục trên của bài viết có thể thấy việc đơn phương chấm dứt đồng đại lý thương mại được thực hiện theo các bước:

Bước 1: Giải quyết, chứng minh các vấn đề phát sinh trong hợp đồng cho thấy việc tiếp tục thực hiện hợp đồng cũng không có lợi hoặc chứng minh lỗi vi phạm nghĩa vụ trong hợp đồng hoặc thuộc các trường hợp quy định có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng

Bước 2: Thông báo đến bên còn lại về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại

Bước 3: Hoàn tất việc chấm dứt hợp đồng, thanh lý hợp đồng và thực hiện các nghĩa vụ tài chính.

V/ Tư vấn đơn phương chấm dứt hợp đồng thương mại

Công ty Luật TNHH Ngọc Phú (NPLaw) là một trong những công ty Luật uy tín, cam kết tư vấn, giải quyết nhanh chóng kịp thời, chất lượng dịch vụ tốt với mức phí phù hợp. Đội ngũ luật sư chuyên nghiệp, làm việc tận tâm, nhiệt tình, giúp bạn đưa ra được cách giải quyết tốt nhất, đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp của bạn. Bạn còn vướng mắc cần được tư vấn và hỗ trợ các vấn đề liên quan đến chấm dứt hợp đồng đại lý thương mại, bạn hoàn toàn có thể tin tưởng, liên hệ ngay với NPLaw theo thông tin sau:

Công ty Luật TNHH Ngọc Phú

Hotline: 0913 449968

Email: legal@nplaw.vn

CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ

Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343

Hotline: 0913 41 99 96

Email: legal@nplaw.vn