Công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất là một thủ tục pháp lý mà các chủ thể trong quan hệ giao dịch đối với quyền sử dụng đất đều phải tiến hành nhằm hợp pháp hóa việc chuyển giao quyền sở hữu.
Vậy công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cần phải lưu ý những điều gì? Ai phải chịu phí công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất? Trong phạm vi bài viết này, hãy cùng NPLaw tìm hiểu và làm rõ những vấn đề liên quan đến thủ tục trên.
Để thực hiện giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì cần phải chuẩn các loại giấy tờ phục vụ cho quá trình công chứng theo quy định tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều 40 Luật công chứng 2014, bao gồm phiếu yêu cầu công chứng và bản dự thảo hợp đồng (nếu không thể tự soạn thảo thì có thể nhờ công chứng viên soạn thảo). Bên cạnh đó, các loại giấy tờ mà mỗi bên cần phải chuẩn bị đó là:
Đối với bên chuyển nhượng
Đối với bên nhận chuyển nhượng
Trong đó, bản sao là bản chụp, bản in hoặc bản đánh máy có nội dung đầy đủ, chính xác như bản chính và không phải chứng thực. 
Như vậy, thành phần hồ sơ cần có để thực hiện việc công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất sẽ bao gồm phiếu yêu cầu công chứng; bản dự thảo hợp đồng (nếu có) và các loại giấy tờ khác mà mỗi bên cần chuẩn bị như đã liệt kê phía trên.
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ các loại giấy tờ cần có trong thành phần hồ sơ thì các bên có thể tiến hành thủ tục công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, cụ thể như sau:
Bước 1: Nộp hồ sơ yêu cầu công chứng
Các bên nộp hồ sơ yêu cầu công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại Văn phòng công chứng (nơi có bất động sản).
Bước 2: Công chứng viên tiếp nhận hồ sơ
Khi tiếp nhận yêu cầu công chứng thì công chứng viên sẽ tiến hành kiểm tra hồ sơ. Trường hợp hồ sơ yêu cầu công chứng đầy đủ, phù hợp với quy định của pháp luật thì thụ lý và ghi vào sổ công chứng. Nếu hồ sơ chưa đầy đủ thì yêu cầu bổ sung theo quy định tại Khoản 3 Điều 40 Luật công chứng 2014.
Bước 3: Công chứng viên thực hiện công chứng
Lưu ý là theo Khoản 8 Điều 40 Luật công chứng 2014 thì trước khi ghi lời chứng, ký vào từng trang của hợp đồng, công chứng viên sẽ yêu cầu người yêu cầu công chứng xuất trình bản chính của các giấy tờ có trong hồ sơ. Thế nên, bên cạnh bản sao thì cũng cần phải mang theo bản chính để công chứng viên xác thực tính hợp pháp của các giấy tờ liên quan trên.
Căn cứ theo quy định tại Điểm a Khoản 3 Điều 167 Luật đất đai 2013 thì hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải được công chứng, trừ trường hợp quy định tại Điểm b Khoản 3 Điều 167 Luật này. Theo đó, với trường hợp việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà một bên hoặc các bên tham gia giao dịch là tổ chức hoạt động kinh doanh bất động sản thì việc công chứng không bắt buộc, mà được phép thực hiện theo yêu cầu của các bên, còn lại để hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất có giá trị pháp lý thì bắt buộc phải được công chứng.
Như vậy, trừ trường hợp kinh doanh bất động sản như đã nêu trên thì việc công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất là một thủ tục bắt buộc.
Căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 66 Luật công chứng 2014 thì người yêu cầu công chứng sẽ là người phải nộp phí công chứng đối với hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
Theo đó thì bên chuyển nhượng hoặc bên nhận chuyển nhượng nếu có yêu cầu công chứng thì sẽ nộp phí công chứng và các bên có thể tự thỏa thuận với nhau về việc nộp phí này.
Căn cứ theo quy định tại Điều 42 Luật công chứng 2014 thì Công chứng viên của tổ chức hành, nghề công chứng chỉ được công chứng hợp đồng, giao dịch về bất động sản trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi tổ chức hành nghề công chứng đặt trụ sở, trừ trường hợp công chứng di chúc, văn bản từ chối nhận di sản là bất động sản và văn bản ủy quyền liên quan đến việc thực hiện các quyền đối với bất động sản. Do đó, phạm vi công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất chỉ có giới hạn trong khu vực tỉnh, thành phố nơi có nhà đất.
Căn cứ theo quy định tại Điều 129 Bộ luật dân sự 2015 thì hợp đồng dân sự sẽ bị vô hiệu khi không tuân thủ quy định về mặt hình thức.
Nếu vậy thì hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất khi đã được lập thành văn bản và mang đi công chứng, tức là đã đảm bảo yêu cầu theo luật định về mặt hình thức. Do đó, sẽ có hiệu lực pháp lý chứ không thể vô hiệu được mặc dù chưa tiến hành đăng ký thủ tục sang tên. 
Trên đây là toàn bộ phần tư vấn của NPLaw về những vấn đề liên quan đến thủ tục công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, đồng thời giải đáp một số thắc mắc mà NPLaw ghi nhận thường gặp trên thực tế. Nếu có thêm bất kì thắc mắc nào khác cần được tư vấn và hỗ trợ.
CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ
Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343
Hotline: 0913 41 99 96
Email: legal@nplaw.vn
