Chấm dứt quan hệ hôn nhân là một việc không ai mong muốn nhưng khi mà mục đích của hôn nhân không đạt được việc kéo dài mối quan hệ chỉ làm cho các bên tốn thời gian vẫn không duy trì được cuộc sống hạnh phúc thì việc ly hôn là điều tất yếu. Thủ tục ly hôn hiện nay không quá phức tạp nhưng đối với trường hợp ly hôn khi chồng đi tù thì việc xác minh các yếu tố pháp lý càng trở nên khó khăn hơn so với thủ tục ly hôn thông thường.
Bởi khi tiếp nhận đơn ly hôn đối với trường hợp người chồng đang đi tù Tòa án phải ủy thác cho cơ quan công an địa phương nơi có trại giam mà chồng bạn đang bị giam giữ để phối hợp thực hiện thủ tục pháp lý cần thiết cho vụ án ly hôn đơn phương này: lấy lời khai của người chồng đang chấp hành hình phạt tù cũng như ý kiến về việc xét xử vắng mặt họ. Nếu có yêu cầu, tòa sẽ tiến hành hòa giải cho hai vợ chồng tại trại giam hoặc có thể coi vụ việc không tiến hành hòa giải được. Ngoài ra, do hiện tại, người bị yêu cầu ly hôn đang chấp hành hình phạt tù nên cần phải có các văn bản liên quan đến việc này như bản án, quyết định thi hành án phạt tù để làm căn cứ.
Tóm lại, hiện nay việc ly hôn khi chồng đang đi tù vẫn là một vấn đề phức tạp. Thực tế thì việc Tòa án giải quyết đối với các trường hợp này thường phải kéo dài thời gian.
Ly hôn khi chồng đi tù là việc người vợ có yêu cầu ly hôn khi người chồng đang trong thời gian đi tù, có thể là giai đoạn tạm giam, hoặc đã bị kết án và đang trong thời gian chấp hành hình phạt tù. Đây được xem là trường hợp khá đặc biệt của tiến trình ly hôn khi mà người chồng không thể có mặt tại phiên tòa khi giải quyết; cũng không thể ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục này; thì Tòa án sẽ tiến hành xét xử ly hôn vắng mặt theo thủ tục chung.
Ly hôn khi chồng đi tù được hiểu như nào?
Căn cứ khoản 1 Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định: “Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc ly hôn”.
Theo khoản 1 Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về ly hôn theo yêu cầu của một bên như sau:
“ Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được…”
Như vậy, căn cứ để yêu cầu ly hôn theo yêu cầu một bên là khi vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.
Có thể thấy, pháp luật không có quy định nào hạn chế việc ly hôn với người đang chấp hành hình phạt tù. Nghĩa là người đang phải chấp hành hình phạt tù có quyền ly hôn; hoặc vợ, chồng của người đang phải chấp hành hình phạt tù có quyền ly hôn với người đang phải chấp hành hình phạt tù. Do đó, nếu đủ căn cứ về việc người chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được thì Toà án có thể xem xét việc ly hôn theo yêu cầu của các bên có quyền.
Căn cứ Theo khoản 1 Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 thì Tòa án nhân dân cấp huyện là nơi có thẩm quyền giải quyết việc ly hôn đơn phương.
Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, Tòa án nơi cư trú (thường trú hoặc tạm trú) của người bị yêu cầu ly hôn sẽ là cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Khi không xác định được nơi cư trú của công dân chỗ ở hợp pháp mà người đó thường xuyên sinh sống thì nơi cư trú của công dân là nơi người đó đang sinh sống.
Vì vậy, trong trường hợp người chồng đi tù thì người vợ có thể gửi đơn xin ly hôn đơn phương đến Tòa án nơi người chồng đang phải chấp hành hình phạt tù hoặc Tòa án nơi cư trú trước đây của người chồng.
Pháp luật hiện nay không có quy định tách biệt đối với ly hôn khi một bên đi tù nên có thể hiểu việc chia tài sản chung khi ly hôn do chồng đi tù cũng được phân chia như các trường hợp ly hôn thông thường. Theo Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về nguyên tắc chia tài sản của vợ chồng khi ly hôn thì vợ chồng có thể thỏa thuận phân chia tài sản chung theo sự đồng thuận của cả hai bên. Tuy nhiên, trong trường hợp vợ chồng không thể tự thỏa thuận được, tòa án sẽ can thiệp để giải quyết. Cụ thể tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, nhưng cũng tính vào các yếu tố như đóng góp của mỗi bên vào việc tạo ra tài sản, hoàn cảnh của các bên khi chồng bị tù, và quyền lợi của người vợ và con cái. Trong trường hợp người chồng không thể tham gia thủ tục vì đang thi hành án, tòa vẫn có thể giải quyết ly hôn và phân chia tài sản dựa trên các tài liệu, chứng cứ có sẵn. Trường hợp, có con chung, tòa sẽ đặc biệt chú ý đến quyền lợi của con cái trong việc phân chia tài sản, để bảo đảm rằng đứa trẻ có cuộc sống ổn định và đầy đủ về mặt vật chất.
Tài sản chung được giải quyết như thế nào?
Tài sản chung có thể được chia thành hai hình thức sau: Chia tài sản thành hiện vật, chẳng hạn như quyền sử dụng đất và tài sản khác gắn liền với đất, vàng, đá quý,...Chia tài sản bằng tiền: Nếu không thể chia tài sản hiện vật, tòa có thể quyết định chia tài sản chung bằng cách ấn định một số tiền mà một bên phải trả cho bên còn lại. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng người vợ có thể tiếp tục duy trì cuộc sống mà không phải chịu gánh nặng tài chính quá lớn.
Tóm lại, tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn do chồng đi tù được xử lý trên nguyên tắc công bằng, đảm bảo quyền lợi của cả hai bên, mang tính chất hợp pháp trên cơ sở xem xét hoàn cảnh thực tế của các bên. Nhưng đây cũng được xem là một trường hợp đặc biệt nên việc ưu tiên cho người vợ và con cái sau khi ly hôn sẽ được cân nhắc hơn, nhằm củng cố cuộc sống sau ly hôn.
Điều 81 Luật Hôn nhân gia đình 2014, việc quyết định người trực tiếp nuôi dưỡng con sau khi ly hôn được xác định dựa trên những điều như sau:
Người trực tiếp nuôi con, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên với con sau ly hôn trước hết sẽ do vợ chồng thoả thuận với nhau. Trong trường hợp hai vợ chồng không đạt được thỏa thuận, Tòa án sẽ quyết định giao con cho bên có đủ điều kiện đáp ứng quyền lợi về mọi mặt của con.
Con dưới 36 tháng tuổi sẽ giao trực tiếp cho mẹ nuôi, trừ trường hợp người mẹ không có đủ điều kiện chăm sóc và nuôi dưỡng con hoặc cha mẹ đã có thỏa thuận khác tốt hơn cho lợi ích của con.
Con đã đủ từ 7 tuổi trở lên, nguyện vọng về người trực tiếp nuôi con sẽ được Tòa án xem xét.
Bên cạnh đó, để đưa ra quyết định về người trực tiếp nuôi con chính xác nhất, Tòa án sẽ xem xét thêm các yếu tố mà mỗi bên đảm bảo quyền lợi dành cho con: Điều kiện vật chất: chỗ ở, điều kiện sinh hoạt, học tập, thu nhập hàng tháng, tài sản,…Điều kiện tinh thần: tình cảm từ trước đến nay dành cho con, thời gian chăm sóc, giáo dục, vui chơi với con, nhân cách đạo đức, trình độ học vấn,….
Có thể thấy, điều kiện về chăm sóc và tạo sự phát triển cho con là yếu tố được Tòa án chú trọng trong việc giải quyết vấn đề con chung. Người chồng khi phải thi hành án phạt tù sẽ ảnh hưởng đến khả năng chăm sóc và nuôi dưỡng con cái. Vì vậy, trong hầu hết các trường hợp, người vợ sẽ được ưu tiên giao quyền nuôi con, đặc biệt nếu người chồng không thể tham gia vào việc chăm sóc con do bị giam giữ. Dù không có khả năng nuôi dưỡng con nhưng người cha vẫn có quyền được thăm nom con và có nghĩa vụ cấp dưỡng con đến khi con đủ 18 tuổi (trừ trường hợp có thỏa thuận khác).
Ly hôn khi chồng đi tù không tuân thủ các quy định pháp lý được xem là trái pháp luật. Sau đây là một số trường hợp ly hôn trái pháp luật khi chồng đi tù:
- Ly hôn khi không có lý do chính đáng dẫn đến ảnh hưởng quyền lợi của người chồng.
- Ly hôn nhằm che đậy hoặc trốn tránh nghĩa vụ.
- Người vợ yêu cầu ly hôn khi không có đủ năng lực hành vi dân sự
- Ly hôn làm ảnh hưởng đến quyền lợi và nghĩa vụ của con cái.
Dựa theo Điều 181 của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), tội ly hôn trái pháp luật có thể bị xử lý với các hình phạt khác nhau, tùy thuộc vào tính chất và mức độ nghiêm trọng của hành vi. Cụ thể:
Không đồng ý ly hôn là khi các bên không có sự thỏa thuận về việc chấm dứt quan hệ hôn nhân. Chồng đang đi tù vẫn đảm bảo quyền lợi về hôn nhân nên dù vậy thì người chồng vẫn có quyền không đồng ý ly hôn. Bởi theo Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì vợ và chồng đều có quyền yêu cầu ly hôn và có quyền đồng ý ly hôn. Tuy nhiên, người vợ vẫn có thể thực hiện các thủ tục ly hôn đơn phương khi người chồng không đồng ý ly hôn. Nghĩa là một bên vẫn có quyền yêu cầu ly hôn không cần sự đồng ý của bên còn lại khi có lý do chính đáng cho việc chấm dứt quan hệ hôn nhân.
Trên đây là những tư vấn của chúng tôi về ly hôn khi chồng đi tù. Công ty Luật TNHH Ngọc Phú hân hạnh đồng hành cùng khách hàng trong việc giải quyết mọi vấn đề pháp lý. Hãy liên hệ với chúng tôi để được sử dụng dịch vụ tư vấn một cách tốt nhất nhé.
CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ
Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343
Hotline: 0913 41 99 96
Email: legal@nplaw.vn
