Tội phạm tình dục luôn là vấn nạn nguy hiểm cho xã hội, cưỡng dâm là một trong các hành vi phạm tội liên quan đến tội phạm tình dục, gây nhức nhối trong xã hội, đáng bị lên án. Tuy nhiên, nhiều nạn nhân vì ảnh hưởng tâm lý, sợ lời chê bai, ánh nhìn của dư luận mà không dám lên tiếng bảo vệ bản thân khi gặp phải những hành vi xấu có biểu hiện, yếu tố cấu thành tội phạm cưỡng dâm. Do đó, NPLAW gửi đến các bạn bài viết sau đây nhằm giúp mọi người hiểu hơn và có cái nhìn chính xác về vấn nạn nguy hiểm “cưỡng dâm”. Hãy cùng tìm hiểu, tham khảo xem pháp luật hiện hành có quy định như thế nào về tội “cưỡng dâm” nhé!
Cưỡng dâm là một trong các hành vi quan hệ tình dục, được hướng dẫn tại Nghị quyết 06/2019/NQ-HDTP về hướng dẫn áp dụng quy định tại các Điều 141, 142, 143, 144, 145, 146, 147 của Bộ luật Hình sự và việc xét xử vụ án xâm hại tình dục người dưới 18 tuổi do Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành ngày 01/10/2019.
Đồng thời tại Điều 143 Bộ luật Hình sự 2014 sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định cụ thể cưỡng dâm là hành vi dùng mọi thủ đoạn khiến người lệ thuộc mình hoặc người đang ở trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác.
- Phân biệt các tội hiếp dâm, cưỡng dâm
Hiếp dâm, cưỡng dâm đều là các hành vi xâm phạm tình dục, tuy nhiên mỗi hành vi có tính chất và khung hình phạt khác nhau, dựa vào quy định của pháp luật mà xử lý. Vì vậy, cần phân biệt các hành vi trên để hiểu đúng và áp dụng chế tài hợp lý cho từng hành vi.
Hiếp dâm là việc người phạm tội dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân theo Khoản 1 Điều 141 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Cưỡng dâm là việc người phạm tội dùng mọi thủ đoạn khiến người lệ thuộc mình hoặc người đang ở trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác theo Khoản 1 Điều 143 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Hiếp dâm: dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân, tức là người bị hại không đồng ý, phó mặc hoặc không có khả năng biểu lộ ý chí của mình đối với hành vi quan hệ tình dục cố ý của người phạm tội. Các hành vi tình dục khác quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 06/2019/NQ-HĐTP về hướng dẫn áp dụng quy định tại các Điều 141, 142, 143, 144, 145, 146, 147 của Bộ luật Hình sự và việc xét xử vụ án xâm hại tình dục người dưới 18 tuổi do Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành ngày 01/10/2019, gồm:
Cưỡng dâm: người phạm tội dùng mọi thủ đoạn để khiến người lệ thuộc mình hoặc người đang ở trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác. Các hành vi tình dục khác quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 06/2019/NQ-HĐTP.
Một trong những dấu hiệu phân biệt hành vi hiếp dâm và cưỡng dâm chính là hiếp dâm dùng vũ lực còn cưỡng dâm thì không.
Hiếp dâm: Người phạm tội phải chịu trách nhiệm hình sự là người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng. Đối với người bị hại có độ tuổi khác nhau được chia mức truy cứu trách nhiệm hình sự thành các mức tuổi: dưới 16 tuổi và trên 16 tuổi.
Cưỡng dâm: Người phạm tội phải chịu trách nhiệm hình sự là người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Đối với người bị hại có độ tuổi khác nhau được chia mức truy cứu trách nhiệm hình sự thành các mức tuổi: Từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi và từ 16 tuổi trở lên.
Đối với tội hiếp dâm: Có ba khung hình phạt gồm:
Trường hợp người phạm tội là người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.
Trường hợp hiếp dâm người dưới 16 tuổi gồm 3 khung hình phạt như sau:
Hình phạt bổ sung: người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Đối với tội cưỡng dâm: Có ba khung hình phạt như sau:
Trường hợp cưỡng dâm người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
Trường hợp cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi thì áp dụng ba khung hình phạt sau:
Hình phạt bổ sung: người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Về phía người phạm tội:
Về phía người bị hại:
Tội cưỡng dâm sẽ bị truy cứu trách nhiệm nhiệm sự theo quy định tại Điều 143 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 như sau:
Cưỡng dâm được xem là hành vi mà một người dùng mọi thủ đoạn khiến cho người lệ thuộc mình hoặc người đang ở trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Người phạm tội bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm, nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
Người phạm tội bị phạt tù từ 10 năm đến 18 năm, nếu thuộc một trong các trường hợp:
Đối với hành vi cưỡng dâm người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Đối với tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi thì áp dụng mức phạt theo Điều 144 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 như sau:
Người nào thực hiện hành vi dùng mọi thủ đoạn khiến người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi đang ở trong tình trạng lệ thuộc mình hoặc trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.
Người phạm tội bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm, nếu thuộc một trong các hành vi:
Người phạm tội bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân, nếu thuộc một trong các hành vi:
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể áp dụng hình phạt bổ sung là bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
- Hình phạt đối với tội cưỡng dâm quy định như thế nào?
Tội cưỡng dâm được điều chỉnh bởi pháp luật hình sự theo 3 khung hình phạt chính:
Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi có 03 khung hình phạt chính:
Theo Điều 143 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định mức hình phạt của tội cưỡng dâm như sau:
+ Khung 1: Phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
+ Khung 2: Phạt tù từ 03 năm đến 10 năm.
+ Khung 3: Phạt tù từ 10 năm đến 18 năm.
+ Khung 4: Phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
Đối với tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi quy định tại Điều 144 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 thì:
+ Khung 1: Phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.
+ Khung 2: Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.
+ Khung 3: Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm.
Theo Khoản 2 Điều 27 Bộ luật Hình sự 2015 quy định thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định như sau:
+ 05 năm đối với tội phạm ít nghiêm trọng.
+ 10 năm đối với tội phạm nghiêm trọng.
+ 15 năm đối với tội phạm rất nghiêm trọng.
+ 20 năm đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Theo Khoản 2 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định phân loại tội phạm như sau:
+ Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm.
+ Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù.
+ Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù.
+ Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.
Như vậy, căn cứ quy định trên thì tùy vào tính chất và mức độ nghiệm trọng của hành vi phạm tội mà sẽ có các khung hình phạt khác nhau và thời hạn truy cứu trách nhiệm hình sự cũng khác nhau. Mặt khác, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các loại tội phạm thấp nhất là 05 năm.
Căn cứ Điều 143 Bộ luật Hình sự 2015, được sửa đổi bởi khoản 25 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định về tội cưỡng dâm thì người nào dùng mọi thủ đoạn khiến người lệ thuộc mình hoặc người đang ở trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Như vậy, người có hành vi gây rối loạn tâm thần để người khác cưỡng dâm với mình được xem là tội cưỡng dâm.
Trường hợp có thêm yếu tố gây rối loạn tâm thần của nạn nhân thì cần căn cứ vào tỷ lệ tổn thương cơ thể gây ra, cụ thể bị xử phạt như sau:
Theo quy định của pháp luật hình sự thì độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự đối với tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi. Tội cưỡng dâm được quy định tại Khoản 2, 3 Điều 143 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017, thuộc một trong các tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Như vậy, người dưới 16 tuổi cưỡng dâm người khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ
Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343
Hotline: 0913 41 99 96
Email: legal@nplaw.vn
