Hoạt động đấu thầu là một hoạt động quan trọng trong các dự án công và tư nhằm đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong việc lựa chọn nhà thầu. Tuy nhiên, trên thực tế, không có ít hành động cản trở hoạt động đấu thầu, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cạnh tranh lành mạnh và chất lượng của các gói thầu.
Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, bài viết sẽ lần lượt phân tích khái niệm, quy định pháp luật và làm rõ các thắc mắc thường gặp và đưa ra dịch vụ hỗ trợ pháp lý liên quan đến việc cản trở hoạt động đấu thầu.
Có thể hiểu cản trở hoạt động đấu thầu là các hoạt động làm ảnh hưởng đến quá trình triển khai đấu thầu một cách công khai, minh bạch, và cạnh tranh bình đẳng giữa các nhà thầu. Đây có thể là những hành vi gây khó khăn hoặc ngăn cản một cách trái pháp luật khi tham gia đấu thầu của các bên liên quan như nhà thầu, bên mời thầu hoặc các cơ quan tổ chức đấu thầu.
Theo quy định tại Khoản 5, Điều 16 Luật Đấu thầu 2023 thì các hành vi sau đây được coi là hành vi cản trở hoạt động đấu thầu:
Hủy hoại, lừa dối, thay đổi, che giấu chứng cứ hoặc báo cáo sai sự thật; đe dọa hoặc gợi ý đối với bất kỳ bên nào nhằm ngăn chặn việc làm rõ hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ, gian lận hoặc thông đồng với cơ quan có chức năng, thẩm quyền về giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán;
Cản trở người có thẩm quyền, chủ đầu tư, bên mời thầu, nhà thầu, nhà đầu tư trong lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;
Cản trở cơ quan có thẩm quyền giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán đối với hoạt động đấu thầu;
Cố tình khiếu nại, tố cáo, kiến nghị sai sự thật để cản trở hoạt động đấu thầu;
Có hành vi vi phạm pháp luật về an toàn, an ninh mạng nhằm can thiệp, cản trở việc đấu thầu qua mạng.
Theo quy định tại Khoản 4, Khoản 5, Khoản 6 Điều 25 Nghị định 24/2024/NĐ-CP Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu quy định về người có thẩm quyền xử lý khi có hành vi cản trở hoạt động đấu thầu như sau:
“Điều 125. Xử lý vi phạm trong hoạt động đấu thầu
4. Người có thẩm quyền xem xét, ban hành quyết định cấm tham gia hoạt động đấu thầu trong phạm vi quản lý của mình trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được một trong các tài liệu sau:
a) Văn bản đề nghị của chủ đầu tư kèm theo các tài liệu chứng minh hành vi vi phạm;
b) Kiến nghị tại kết luận thanh tra của cơ quan thanh tra, kết luận kiểm tra của đoàn kiểm tra, báo cáo kết quả kiểm toán của cơ quan kiểm toán nhà nước;
c) Kết quả giải quyết kiến nghị của Hội đồng tư vấn giải quyết kiến nghị;
d) Các văn bản khác của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong đó xác định hành vi vi phạm.
5. Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, người có thẩm quyền cấm tham gia hoạt động đấu thầu theo quy định tại khoản 4 Điều này hoặc đề nghị Thủ trưởng cơ quan trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xem xét, ban hành quyết định cấm tham gia hoạt động đấu thầu trong phạm vi quản lý của bộ, ngành, địa phương. Thủ trưởng cơ quan trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xem xét, ban hành quyết định cấm tham gia hoạt động đấu thầu trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được văn bản đề nghị cấm tham gia hoạt động đấu thầu của người có thẩm quyền.
6. Căn cứ quyết định cấm tham gia hoạt động đấu thầu được đăng tải trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành quyết định cấm tham gia hoạt động đấu thầu trên phạm vi toàn quốc trong thời hạn 05 năm đối với tổ chức, cá nhân đang bị cấm tham gia hoạt động đấu thầu tại 03 quyết định khác nhau của Thủ trưởng cơ quan trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh”.
Một số câu hỏi về cản trở hoạt động đấu thầu thường gặp như sau:
Khi có hành vi cản trở hoạt động đấu thầu thì có thể bị hủy thầu theo quy định tại điểm d Khoản 1 Điều 17 Luật Đấu thầu 2023 và không được tiếp tục tham gia gói thầu đó.
Pháp luật quy định nhiều hình thức xử lý đối với các hành vi cản trở, bao gồm:
Xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm: Áp dụng cho các hành vi vi phạm ít nghiêm trọng hơn, mức phạt được quy định cụ thể trong Nghị định 122/2021/NĐ-CP.
Hủy kết quả đấu thầu: Nếu hành động ngăn chặn ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết quả đấu thầu, kết quả này có thể bị hủy bỏ.
Truy cứu trách nhiệm hình sự : Với các hành vi gian lận, đe dọa hoặc gây tổn hại lớn, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 222 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Người cản trở hoạt động đấu thầu có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi thực hiện một trong các hành vi quy định tại Điều 222 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, cụ thể như sau:
1. Người nào thực hiện một trong những hành vi sau đây, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu;
b) Thông thầu;
c) Gian lận trong đấu thầu;
d) Cản trở hoạt động đấu thầu;
đ) Vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu;
e) Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn đến nợ đọng vốn của nhà thầu;
g) Chuyển nhượng thầu trái phép.
2. Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm:
a) Vì vụ lợi;
b) Có tổ chức;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
d) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;
đ) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.
3. Phạm tội gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.
4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản”.
Khi cá nhân, tổ chức có hành vi cản trở hoạt động đấu thầu, đã được xác định là hành vi vi phạm trong hoạt động đấu thầu thì có thể bị cấm tham gia hoạt động đấu thầu từ 01 đến 03 năm theo quy định tại điểm b, Khoản 1, Điều 125 Nghị định 24/2024/NĐ-CP.
Việc cản trở hoạt động đấu thầu là một vấn đề nghiêm trọng trong các dự án phát triển kinh tế, xã hội và bị pháp luật nghiêm cấm thực hiện. Việc nắm rõ các quy định pháp luật, trách nhiệm của các bên liên quan và các quy trình khi tham gia hoạt động đấu thầu sẽ giúp nâng cao tính minh bạch, công bằng trong đấu thầu. Nếu gặp phải vấn đề liên quan đến cản trở đấu thầu, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia pháp lý là một giải pháp tối ưu để đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm của mình. CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ là đơn vị có kinh nghiệm trong việc tư vấn cụ thể và thực hiện các dịch vụ pháp lý liên quan đến hoạt động đấu thầu.
Trên đây là thông tin giải đáp các vướng mắc về cản trở hoạt động đấu thầu mà NPlaw gửi đến Quý độc giả. Nếu Quý độc giả có bất kỳ vướng mắc nào liên quan cần giải đáp thêm, xin vui lòng liên hệ với NPlaw theo thông tin liên hệ sau:
CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ
Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343
Hotline: 0913 41 99 96
Email: legal@nplaw.vn
