Mua sắm tài sản theo hình thức ký trực tiếp là một phương thức được áp dụng trong các gói thầu, nơi chủ đầu tư và nhà thầu ký kết hợp đồng mà không qua đấu thầu cạnh tranh. Nguyên tắc của hình thức này bao gồm sự minh bạch, công bằng và đảm bảo hiệu quả về thời gian và chi phí. Các quy định pháp luật yêu cầu có đầy đủ điều kiện và quy trình cụ thể để đảm bảo việc thực hiện mua sắm hợp lý và hợp pháp. Bài viết sẽ giải đáp các câu hỏi liên quan, bao gồm cách thức thực hiện và những trường hợp không thể áp dụng hình thức ký trực tiếp.
Mua sắm tài sản theo hình thức ký trực tiếp là phương thức mà chủ đầu tư và nhà thầu tiến hành ký kết hợp đồng mua sắm mà không qua đấu thầu hoặc chỉ thực hiện một số bước sơ lược của quy trình đấu thầu. Hình thức này được áp dụng khi các điều kiện nhất định của pháp luật được đáp ứng, nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời bảo đảm tính minh bạch và công bằng trong quá trình mua sắm.
Theo khoản 1, Điều 25 Luật Đấu thầu 2023 quy định về mua sắm trực tiếp:”Mua sắm trực tiếp được áp dụng đối với gói thầu mua sắm hàng hóa tương tự thuộc dự án, dự toán mua sắm của cùng một chủ đầu tư hoặc chủ đầu tư khác và đáp ứng quy định tại khoản 2 Điều này.”
Theo đó, mua sắm tài sản theo hình thức ký trực tiếp (mua sắm trực tiếp) là hình thức mua sắm trong đó các bên liên quan (thường là bên mua và bên cung cấp tài sản) thỏa thuận và ký kết hợp đồng mà không qua các thủ tục đấu thầu hay lựa chọn cung cấp cạnh tranh. Hình thức này thường được áp dụng trong các trường hợp mua sắm tài sản có giá trị nhỏ, cấp bách, hoặc khi chỉ có một nhà cung cấp duy nhất có khả năng cung cấp sản phẩm/dịch vụ cần thiết.
Trong hình thức ký trực tiếp, các bên có thể thỏa thuận trực tiếp về giá cả, chất lượng, điều kiện giao hàng và các điều khoản khác mà không cần phải tuân theo quy trình đấu thầu phức tạp. Tuy nhiên, hình thức này cần đảm bảo tuân thủ các quy định về quản lý tài chính, tránh gây lãng phí hoặc tham nhũng.
Mua sắm tài sản theo hình thức ký trực tiếp phải tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản nhằm đảm bảo sự minh bạch, công bằng và hiệu quả.
Trước hết, quy trình mua sắm cần đảm bảo minh bạch, với mọi thông tin về việc lựa chọn nhà thầu và điều kiện hợp đồng được công khai rõ ràng. Công bằng trong việc lựa chọn nhà thầu là yếu tố quan trọng, đảm bảo tất cả các bên có cơ hội cạnh tranh hợp lý dựa trên năng lực và tiêu chuẩn đã được xác định.
Ngoài ra, quá trình mua sắm phải đảm bảo hiệu quả và tiết kiệm chi phí, đồng thời đáp ứng đầy đủ yêu cầu về chất lượng và tiến độ công việc. Các hoạt động mua sắm phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp luật, bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.
Cuối cùng, các tài sản mua sắm cần phải đảm bảo chất lượng theo các tiêu chuẩn kỹ thuật đã được xác định từ trước, đảm bảo đáp ứng yêu cầu sử dụng.
Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 25 Luật Đấu thầu 2023 mua sắm trực tiếp được thực hiện khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:
- Nhà thầu đã trúng thầu thông qua đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế và đã ký hợp đồng thực hiện gói thầu trước đó;
- Chủ đầu tư chỉ được áp dụng mua sắm trực tiếp một lần đối với các loại hàng hóa thuộc gói thầu và khối lượng từng hạng mục công việc nhỏ hơn 130% so với khối lượng hạng mục tương ứng thuộc gói thầu đã ký hợp đồng trước đó, không bao gồm khối lượng của tùy chọn mua thêm (nếu có);
- Đơn giá của các phần việc thuộc gói thầu áp dụng mua sắm trực tiếp không được vượt đơn giá của các phần việc tương ứng thuộc gói thầu tương tự đã ký hợp đồng trước đó, đồng thời, phù hợp với giá thị trường tại thời điểm hoàn thiện hợp đồng;
- Thời gian từ khi ký hợp đồng của gói thầu trước đó đến ngày phê duyệt kết quả mua sắm trực tiếp không quá 12 tháng.
Quy trình mua sắm trực tiếp được thực hiện theo Điều 8 Nghị định 24/2024/NĐ-CP như sau:
Áp dụng mua sắm trực tiếp: Chủ đầu tư chỉ được mua sắm trực tiếp một lần cho các hàng hóa trong gói thầu dự kiến áp dụng trong một năm ngân sách hoặc thời gian thực hiện dự án. Nếu gói thầu kéo dài hơn một năm, chỉ áp dụng mua sắm trực tiếp cho tất cả các năm của dự toán.
Bước 1. Chuẩn bị lựa chọn nhà thầu:
- Lập hồ sơ yêu cầu: Bao gồm thông tin dự án, yêu cầu về năng lực, tiến độ, và chất lượng hàng hóa.
- Thẩm định và phê duyệt hồ sơ yêu cầu.
Bước 2. Phát hành hồ sơ yêu cầu:
Gửi cho nhà thầu đã được lựa chọn, hoặc lựa chọn nhà thầu khác nếu cần.
Bước 3. Nhà thầu chuẩn bị hồ sơ đề xuất dựa trên yêu cầu trong hồ sơ mời thầu.
Bước 4. Đánh giá và thương thảo hồ sơ:
- Đánh giá kỹ thuật, đơn giá, năng lực, tiến độ, và các biện pháp tổ chức thực hiện.
- Thương thảo với nhà thầu để làm rõ thông tin hồ sơ.
Bước 5. Phê duyệt và công khai kết quả:
- Thẩm định, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu.
- Công khai kết quả lựa chọn theo quy định.
Bước 6. Ký kết hợp đồng và quản lý thực hiện hợp đồng: Hợp đồng phải phù hợp với các tài liệu liên quan và được thực hiện theo quy định.
Dưới đây là cách thức mua sắm trực tiếp được xây dựng dựa trên nội dung chi tiết của Điều 43.4 Luật Đấu thầu 2023 và hướng dẫn tại Điều 80 Nghị định 24/2024/NĐ-CP:
1. Quy định áp dụng mua sắm trực tiếp
2. Chuẩn bị lựa chọn nhà thầu
a) Lập hồ sơ yêu cầu:
b) Thẩm định và phê duyệt:
3. Phát hành hồ sơ yêu cầu
4. Nộp hồ sơ đề xuất
5. Đánh giá hồ sơ và thương thảo
a) Đánh giá hồ sơ:
b) Thương thảo:
6. Trình, thẩm định, phê duyệt và công khai kết quả
a) Thẩm định:
b) Công khai kết quả:
Sau phê duyệt, kết quả được công khai theo Điều 31 Nghị định 24/2024.
7. Hoàn thiện, ký kết và quản lý hợp đồng
Đây là cách thức đơn giản hóa quy trình, phù hợp với các gói thầu có giá trị nhỏ hoặc các trường hợp cần xử lý nhanh.
Mua sắm tài sản theo hình thức ký trực tiếp không thể thực hiện trong các trường hợp sau:
Theo Khoản 2 Điều 25 Luật Đấu thầu 2023 quy định về các điều kiện cần đáp ứng để thực hiện mua sắm trực tiếp như sau:
“Mua sắm trực tiếp được thực hiện khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:
a) Nhà thầu đã trúng thầu thông qua đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế và đã ký hợp đồng thực hiện gói thầu trước đó;
b) Chủ đầu tư chỉ được áp dụng mua sắm trực tiếp một lần đối với các loại hàng hóa thuộc gói thầu và khối lượng từng hạng mục công việc nhỏ hơn 130% so với khối lượng hạng mục tương ứng thuộc gói thầu đã ký hợp đồng trước đó, không bao gồm khối lượng của tùy chọn mua thêm (nếu có);
c) Đơn giá của các phần việc thuộc gói thầu áp dụng mua sắm trực tiếp không được vượt đơn giá của các phần việc tương ứng thuộc gói thầu tương tự đã ký hợp đồng trước đó, đồng thời, phù hợp với giá thị trường tại thời điểm hoàn thiện hợp đồng;
d) Thời gian từ khi ký hợp đồng của gói thầu trước đó đến ngày phê duyệt kết quả mua sắm trực tiếp không quá 12 tháng.”
Theo đó, nếu không đáp ứng các điều kiện trên thì mua sắm tài sản ký trực tiếp không thể thực hiện được
Bên cạnh đó, việc mua sắm tài sản theo hình thức ký trực tiếp thuộc vào các trường hợp dưới đây cũng không thể thực hiện được, cụ thể như:
- Hàng hóa có giá trị vượt quá giới hạn mua sắm trực tiếp: Theo quy định của pháp luật, mỗi gói thầu mua sắm có một mức giá tối đa để áp dụng phương thức ký trực tiếp. Nếu giá trị hàng hóa hoặc dịch vụ vượt quá mức quy định, phải áp dụng hình thức đấu thầu khác như đấu thầu rộng rãi hoặc chào hàng cạnh tranh.
- Các gói thầu có yêu cầu phức tạp hoặc cần sự tham gia của nhiều nhà thầu: Nếu gói thầu yêu cầu nhiều nhà thầu tham gia để cạnh tranh về giá cả, kỹ thuật, hoặc chất lượng, thì không thể áp dụng hình thức ký trực tiếp mà phải tổ chức đấu thầu rộng rãi hoặc chào hàng cạnh tranh.
- Có sự thay đổi trong quy định pháp luật hoặc chính sách mua sắm: Nếu có sự thay đổi về chính sách, quy định của pháp luật liên quan đến mua sắm tài sản công, chủ đầu tư sẽ không thể thực hiện ký trực tiếp mà cần tuân thủ các quy trình mới.
- Hàng hóa hoặc dịch vụ không đáp ứng yêu cầu về chất lượng và tính hợp lệ: Nếu không có đủ nhà thầu đáp ứng các yêu cầu về năng lực, kỹ thuật hoặc chất lượng trong hồ sơ mời thầu, việc mua sắm theo hình thức ký trực tiếp sẽ không thể thực hiện.
- Có tình huống khẩn cấp hoặc không có khả năng lựa chọn nhà thầu phù hợp: Trong một số trường hợp đặc biệt, chẳng hạn như tình huống khẩn cấp, nếu không có đủ căn cứ để chứng minh tính hợp pháp của việc mua sắm trực tiếp, phải chuyển sang phương thức đấu thầu khác để đảm bảo tính minh bạch và hợp pháp.
Vì vậy, việc áp dụng phương thức ký trực tiếp chỉ được phép trong những trường hợp cụ thể, khi các điều kiện pháp lý và thực tế cho phép.
Trên đây là các thông tin liên quan đến mua sắm tài sản theo hình thức ký trực tiếp. Để nhận được sự hỗ trợ cũng như tìm hiểu rõ hơn về thông tin và quy định pháp luật của mua sắm tài sản theo hình thức ký trực tiếp, quý khách có thể liên hệ với NPLaw. Đội ngũ luật sư và chuyên viên pháp lý giàu kinh nghiệm của chúng tôi sẵn sàng tư vấn và hỗ trợ quý khách.
CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ
Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343
Hotline: 0913 41 99 96
Email: legal@nplaw.vn
.jpg)
