TƯ VẤN VỀ KHẢ NĂNG BẢO HỘ NHÃN HIỆU
Mục lục Ẩn
I. Bảo hộ nhãn hiệu là gì?
1.1 Thời hạn bảo hộ là bao lâu?
1.2 Phạm vi bảo hộ của nhãn hiệu
1.3 Những lợi ích khi được bảo hộ độc quyền
II. Điều kiện bảo hộ nhãn hiệu
Để hạn chế...
Nghiên cứu khoa học là hoạt động không thể thiếu đối với con người, đặc biệt là trong môi trường giảng dạy. Với sự phát triển mạnh mẽ của Internet thì việc tìm kiếm tài liệu tham khảo cho các bài thuyết trình, tiểu luận, khóa luận, luận văn, luận án, sách hay các công trình nghiên cứu khác trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Thế nhưng, bạn đã biết cách trích dẫn tài liệu nghiên cứu thế nào để không xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan của người khác hay chưa? Cùng tìm hiểu về vấn đề này với NPLaw qua bài viết dưới đây.
1. Luật Sở hữu trí tuệ số 50/2005/QH11 được Quốc hội thông qua ngày 29 tháng 11 năm 2005, sửa đổi, bổ sung các năm 2009, 2019, 2022 (sau đây gọi là Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành);
2. Nghị định số 131/2013/NĐ-CP được Chính phủ ban hành ngày 16 tháng 10 năm 2013 Quy định xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan.
Hiện nay, việc thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học hay viết sách, luận án, luận văn,... đã là hoạt động thường trực của các nhà nghiên cứu, giảng viên, giáo viên, sinh viên hoặc những người thực hiện các công việc đặc thù về nghiên cứu. Tuy nhiên, để hoàn thành các công trình nghiên cứu của mình, người viết phải có bước kế thừa kết quả nghiên cứu, tác phẩm của các tác giả khác thông qua việc sử dụng tài liệu tham khảo.
Việc Internet phát triển giúp mọi người tiếp cận với nguồn tài liệu tham khảo khổng lồ phục vụ cho việc nghiên cứu dễ dàng hơn. Tuy nhiên, cũng chính vì vậy mà việc xâm phạm bản quyền diễn ra nhiều hơn. Cụ thể, những người nghiên cứu thường dễ mắc các vi phạm về quyền tác giả khi sử dụng tài liệu nghiên cứu chủ yếu là sao chép một phần hoặc toàn bộ tài liệu tham khảo vào tác phẩm của mình nhưng không ghi nguồn trích dẫn hoặc trích dẫn sai quy cách đối với tài liệu nghiên cứu.
Hậu quả của việc sai phạm khi trích dẫn tài liệu nghiên cứu này là gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết quả nghiên cứu, làm mất đi giá trị của tài liệu lẫn công trình nghiên cứu của chính người thực hiện và đặc biệt là xâm phạm đến quyền tác giả, quyền liên quan của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan.
Tài liệu nghiên cứu được định nghĩa như thế nào và quyền tác giả đối với tài liệu nghiên cứu được xác định ra sao?
Tài liệu nghiên cứu có thể được hiểu là những kết quả nghiên cứu đã được công bố của một hoặc một nhóm tác giả, được một chủ thể khác sử dụng nhằm đọc, hiểu và khai thác để phục vụ cho công trình nghiên cứu, tác phẩm,... của chính họ. Cần lưu ý rằng, tài liệu nghiên cứu chỉ mang tính tham khảo, có chủ sở hữu (tác giả - người thực hiện tài liệu; đơn vị sở hữu tài liệu nghiên cứu), do đó, việc tham khảo hoặc sử dụng cần được trích dẫn đúng quy định.
Tài liệu nghiên cứu có thể được xem là tác phẩm khoa học, được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác. Do đó, đây là đối tượng được bảo hộ quyền tác giả theo quy định tại Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành. Trên nguyên tắc, quyền tác giả được bảo hộ tự động, nghĩa là quyền tác giả đối với một tác phẩm được phát sinh ngay từ thời điểm tác giả sáng tạo ra và thể hiện tác phẩm dưới một hình thức nhất định. Tuy nhiên, để giảm nghĩa vụ chứng minh chủ sở hữu quyền tác giả khi có tranh chấp thì tác giả của tài liệu nghiên cứu nên đăng ký bản quyền.
Tài liệu nghiên cứu thuộc loại tác phẩm khoa học. Do đó, để bảo vệ quyền tác giả, quyền liên quan đến quyền tác giả thì khi sử dụng tài liệu nghiên cứu, người sử dụng cần được tác giả tài liệu cho phép. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định theo quy định tại khoản 1 Điều 25 Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành thì việc sử dụng tài liệu nghiên cứu không cần xin phép hay trả tiền cho tác giả nhưng phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm, cụ thể là các trường hợp sau:
(1) Tự sao chép một bản để nghiên cứu khoa học, học tập của cá nhân và không nhằm mục đích thương mại. Quy định này không áp dụng trong trường hợp sao chép bằng thiết bị sao chép;
(2) Sao chép hợp lý một phần tác phẩm bằng thiết bị sao chép để nghiên cứu khoa học, học tập của cá nhân và không nhằm mục đích thương mại;
(3) Sử dụng tác phẩm trong hoạt động công vụ của cơ quan nhà nước;
(4) Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận, giới thiệu hoặc minh họa trong tác phẩm của mình; để viết báo, sử dụng trong ấn phẩm định kỳ, trong chương trình phát sóng, phim tài liệu;...
Trường hợp người trích dẫn tài liệu nghiên cứu thuộc các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm đến quyền tác giả thì không bị xử phạt vì các trường hợp đó không cần xin phép hay trả tiền cho tác giả mà chỉ cần thông tin đầy đủ về tên tác giả cùng nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm. Tuy nhiên, nếu việc trích dẫn tài liệu nghiên cứu không thuộc các trường hợp nêu trên cũng như không có sự đồng ý của tác giả hoặc trích dẫn mà không nêu tên tác giả, nguồn gốc, xuất xứ tác phẩm thì người sử dụng tài liệu nghiên cứu có thể bị phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi xâm phạm quyền đứng tên, đặt tên tác phẩm hoặc 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi xâm phạm quyền công bố tác phẩm theo quy định tại Điều 9 và Điều 11 Nghị định số 131/2013/NĐ-CP.
Như đã đề cập, một số hành vi sử dụng, trích dẫn tài liệu nghiên cứu nhưng không xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan đến quyền tác giả, không cần xin phép hay trả thù lao cho tác giả nhưng bắt buộc phải thông tin đầy đủ về tên tác giả, nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm. Do đó một số hành vi sau đây sẽ xâm phạm quyền tác giả đối với tài liệu nghiên cứu của người khác:
- Trích dẫn một phần hoặc toàn bộ tài liệu mà không có thông tin tên tác giả, nguồn gốc, xuất xứ tác phẩm;
- Trích dẫn tài liệu nghiên cứu nhưng thông tin sai hoặc không đầy đủ về tên tác giả, nguồn gốc, xuất xứ tác phẩm;
- Trích dẫn tài liệu nghiên cứu nhằm mục đích thương mại nhưng không xin phép hay trả thù lao cho tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả;
- Trích dẫn tài liệu nghiên cứu nhưng cố tình chỉnh sửa, cắt xén làm phương hại đến quyền lợi của tác giả;...
Liên quan đến vấn đề trích dẫn tài liệu nghiên cứu, một số thắc mắc thường được đặt ra như sau:
Tài liệu nghiên cứu thường là những kết quả của một quá trình tổng hợp các thông tin để tạo thành một công trình nghiên cứu mang tính ứng dụng trên lý thuyết lẫn thực tiễn. Do đó, tài liệu nghiên cứu không chỉ có một mà còn có các đồng tác giả. Trong trường hợp này, việc trích dẫn hay sử dụng cần có sự đồng ý của tất cả tác giả của tài liệu nghiên cứu đó, trừ trường hợp trích dẫn, sử dụng hợp lý tài liệu nhằm phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu, không nhằm mục đích thương mại.
Như vậy, trong trường hợp trích dẫn tài liệu nghiên cứu có nhiều tác giả không thuộc các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm quyền tác giả như trích dẫn nhằm nghiên cứu, học tập, trích dẫn hợp lý, không làm phương hại đến uy tín, quyền lợi của tác giả,... ngược lại, việc trích dẫn có mục đích thương mại hoặc các mục đích khác thì người sử dụng cần phải xin ý kiến của toàn bộ nhóm tác giả, nếu tất cả tác giả đều đồng ý thì mới được trích dẫn tài liệu đó.
Việc trích dẫn tài liệu nghiên cứu cần tuân thủ quy định không chỉ pháp luật mà còn phải tuân theo quy định riêng của đơn vị nơi người sử dụng, trích dẫn tài liệu đang học tập, làm việc. Do đó, trường hợp tài liệu không có tác giả rõ ràng thì người trích dẫn nên viết theo hướng dẫn từ đơn vị mình đang học tập, làm việc, chỉ cần thể hiện rõ ràng nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm, không làm sai lệch ý nghĩa của tác phẩm mà mình trích dẫn.
Một số lưu ý khi trích dẫn tài liệu nghiên cứu mà chúng ta cần quan tâm, cụ thể là:
(1) Tuân thủ quy định pháp luật lẫn quy định hướng dẫn của đơn vị mình đang học tập, làm việc về trích dẫn tài liệu khi nghiên cứu, làm bài tập, báo cáo,...
(2) Khi trích dẫn cần thông tin đầy đủ, chính xác và rõ ràng về tên tác giả, nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm;
(3) Tôn trọng sự nguyên vẹn của tác phẩm, không lợi dụng việc trích dẫn nhằm làm sai lệch ý nghĩa tác phẩm hay phương hại đến quyền lợi của tác giả;
(4) Đối với việc trích dẫn không thuộc các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm quyền tác giả thì người trích dẫn phải có sự cho phép của tác giả hoặc các đồng tác giả;...
Việc trích dẫn tài liệu nghiên cứu không chỉ xuất hiện trong môi trường đại học, học viện, cao đẳng khi sinh viên, giảng viên nghiên cứu khoa học mà bất kỳ lĩnh vực nào cũng từng ít nhất một lần phải sử dụng, trích dẫn tài liệu nghiên cứu. Không ít các tác giả đang bị xâm phạm quyền lợi khi nhiều người sử dụng tài liệu của họ trái phép, thậm chí là gây ra thiệt hại. Do đó, chúng ta có thể nhận thấy rằng việc trích dẫn tài liệu nghiên cứu cũng cần có sự tư vấn từ những người hoặc đơn vị có chuyên môn, nghiệp vụ về luật nói chung và sở hữu trí tuệ, quyền tác giả, quyền liên quan đến quyền tác giả nói riêng.
Khi giải quyết các vấn đề về trích dẫn tài liệu nghiên cứu, Quý Khách hàng có thể lựa chọn liên hệ với Công ty Luật TNHH Ngọc Phú (Hãng luật NPLaw). NPLaw là một công ty chuyên về luật uy tín, hiện có cung cấp dịch vụ tư vấn các vấn đề về trích dẫn tài liệu nghiên cứu nói riêng cũng như các vấn đề pháp lý khác trong phạm vi sở hữu trí tuệ nói chung. Quý Khách hàng có mong muốn được tư vấn vui lòng liên hệ hotline 0913 449 968 hoặc truy cập trang web nplaw.vn để được đội ngũ Luật sư, chuyên viên pháp lý dày dặn kinh nghiệm hướng dẫn về các thủ tục. Với nghiệp vụ chuyên môn cao, NPLaw hứa hẹn sẽ mang lại trải nghiệm dịch vụ pháp lý chất lượng và uy tín đến với Quý Khách hàng.
CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ
Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343
Hotline: 0913 41 99 96
Email: legal@nplaw.vn
