Hành vi nhận hối lộ để tuyển dụng không chỉ vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật, mà còn làm suy giảm uy tín, đạo đức của các tổ chức và cá nhân có liên quan. Đây là vấn đề đang nhận được sự quan tâm đặc biệt từ xã hội, khi nó không chỉ gây mất công bằng trong môi trường tuyển dụng mà còn tạo tiền lệ xấu cho việc vận hành hệ thống nhân sự. Vậy, pháp luật hiện hành quy định như thế nào về hành vi này? Hình thức xử lý đối với người vi phạm ra sao? Hãy cùng NPLaw tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây!
Hiện nay, tình trạng nhận hối lộ để tuyển dụng đang diễn ra phổ biến trong nhiều ngành nghề, đặc biệt là các lĩnh vực có sức cạnh tranh cao hoặc yêu cầu khắt khe về vị trí công việc. Người có chức năng, quyền hạn trong tuyển dụng lợi dụng vị trí của mình để yêu cầu hoặc nhận các lợi ích bất chính từ ứng viên, như tiền bạc, quà cáp, hoặc các lợi ích khác để sắp xếp, ưu ái cho họ trong quá trình xét tuyển.
Thực trạng về nhận hối lộ để tuyển dụng
Hành vi này không chỉ xảy ra trong các tổ chức nhà nước mà còn xuất hiện ở các doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là trong các kỳ thi tuyển công chức, viên chức, hoặc tuyển dụng vào các vị trí quan trọng tại doanh nghiệp. Thực trạng này dẫn đến hậu quả nghiêm trọng:
Mặc dù pháp luật đã có quy định nghiêm cấm và đưa ra các chế tài xử lý đối với hành vi nhận hối lộ, nhưng việc phát hiện và xử lý triệt để các trường hợp này vẫn gặp nhiều khó khăn do tính tinh vi và phức tạp của hành vi vi phạm. Đây là vấn đề cần sự phối hợp đồng bộ giữa pháp luật, các tổ chức và toàn xã hội để ngăn chặn và xử lý kịp thời.
Nhận hối lộ để tuyển dụng là hành vi mà một cá nhân, thường là người có chức vụ, quyền hạn trong quy trình tuyển dụng, lợi dụng vị trí của mình để nhận tiền, tài sản, hoặc lợi ích vật chất, phi vật chất từ ứng viên hoặc người khác nhằm sắp xếp, ưu tiên cho họ trúng tuyển vào một vị trí công việc.
Hành vi này vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc công bằng, minh bạch trong tuyển dụng và thể hiện sự suy thoái về đạo đức, trách nhiệm của người thực hiện. Theo pháp luật Việt Nam, đây được xem là một dạng hành vi nhận hối lộ và có thể bị xử lý theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), cụ thể tại Điều 354 về tội nhận hối lộ.
Nhận hối lộ để tuyển dụng thường diễn ra dưới nhiều hình thức như:
Hành vi này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức tuyển dụng mà còn gây mất công bằng xã hội, làm suy giảm lòng tin của công chúng vào hệ thống tuyển dụng và quản lý nhân sự.
Theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), hành vi nhận hối lộ, bao gồm việc nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích từ ứng viên hoặc người khác để sắp xếp, ưu tiên trong tuyển dụng, thuộc phạm vi điều chỉnh của Điều 354 - Tội nhận hối lộ.
Hành vi nhận hối lộ để tuyển dụng có vi phạm pháp luật không?
Cụ thể, người có chức vụ, quyền hạn nếu lợi dụng vị trí của mình để nhận lợi ích bất chính nhằm tác động đến kết quả tuyển dụng sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự. Mức phạt có thể bao gồm:
Ngoài ra, theo Luật Phòng, chống tham nhũng 2018, hành vi này vi phạm đạo đức công vụ, ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức và có thể dẫn đến các hình thức kỷ luật, cách chức, buộc thôi việc đối với người vi phạm.
Do đó, nhận hối lộ để tuyển dụng không chỉ là hành vi trái đạo đức mà còn bị xử lý nghiêm khắc bởi pháp luật, nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong tuyển dụng và duy trì niềm tin vào hệ thống quản lý nhân sự.
Thẩm quyền xử lý hành vi nhận hối lộ để tuyển dụng được quy định rõ ràng trong pháp luật, tùy thuộc vào mức độ và tính chất vi phạm. Đối với cán bộ, công chức, viên chức, hành vi này sẽ bị xử lý kỷ luật nội bộ theo Luật Cán bộ, Công chức 2008 (sửa đổi, bổ sung 2019) và Luật Viên chức 2010, với các hình thức như khiển trách, cách chức, hoặc buộc thôi việc, do cơ quan, tổ chức nơi người vi phạm công tác thực hiện. Trong trường hợp hành vi chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, do các cơ quan thanh tra hoặc quản lý nhà nước có thẩm quyền xử lý.
Đối với các vi phạm nghiêm trọng, đủ yếu tố cấu thành tội phạm, hành vi này sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 354 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), do cơ quan điều tra, viện kiểm sát và tòa án nhân dân tiến hành xử lý. Ngoài ra, hành vi nhận hối lộ trong tuyển dụng tại các cơ quan nhà nước còn thuộc phạm vi kiểm tra, giám sát và xử lý của cơ quan thanh tra phòng, chống tham nhũng theo quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng 2018. Việc xử lý hành vi này cần được thực hiện nghiêm minh, đảm bảo công bằng và minh bạch trong hệ thống tuyển dụng.
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để nhận hối lộ trong tuyển dụng là hành vi vi phạm nghiêm trọng và bị xử lý theo pháp luật. Đối với cán bộ, công chức, viên chức, hành vi này có thể bị kỷ luật nội bộ với các hình thức như khiển trách, cách chức, hoặc buộc thôi việc theo quy định của Luật Cán bộ, Công chức 2008 và Luật Viên chức 2010. Nếu hành vi đủ yếu tố cấu thành tội phạm, người vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 354 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), với mức phạt từ 2 đến 20 năm tù, hoặc tù chung thân trong trường hợp nghiêm trọng, cùng với các hình phạt bổ sung như phạt tiền hoặc cấm đảm nhiệm chức vụ. Hành vi này làm suy giảm uy tín tổ chức và niềm tin xã hội, vì vậy cần được xử lý nghiêm minh.
Theo Điều 354 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), nhận hối lộ để tuyển dụng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu giá trị tài sản hoặc lợi ích bất chính nhận được từ 2.000.000 đồng trở lên. Cụ thể:
Ngoài ra, người vi phạm còn phải chịu hình phạt bổ sung, bao gồm phạt tiền từ 30.000.000 đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc hành nghề từ 1 đến 5 năm, và có thể bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Truy cứu trách nhiệm hành vi nhận hối lộ để tuyển dụng
Hành vi nhận hối lộ dù với bất kỳ giá trị nào cũng vi phạm đạo đức và pháp luật, đặc biệt trong trường hợp liên quan đến tuyển dụng, vì nó ảnh hưởng đến tính minh bạch và công bằng trong xã hội.
Khi phát hiện hành vi nhận hối lộ để tuyển dụng, người phát hiện có thể báo cáo với các cơ quan và tổ chức có thẩm quyền sau:
Hành vi Đảng viên nhận hối lộ để tuyển dụng sẽ bị xử lý kỷ luật theo Điều 35 Quy định 69-QĐ/TW năm 2022 về việc xử lý kỷ luật Đảng viên vi phạm các quy định của Đảng. Trong đó, các hình thức kỷ luật như khiển trách, cảnh cáo, cách chức, hoặc tước quyền Đảng viên tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi.
Ngoài ra, nếu hành vi này có đủ yếu tố cấu thành tội phạm, Đảng viên còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 354 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về tội nhận hối lộ.
Trên đây là thông tin giải đáp vướng mắc về nhận hối lộ để tuyển dụng mà NPLaw gửi đến Quý độc giả. Nếu Quý độc giả có bất kỳ vướng mắc nào liên quan cần giải đáp thêm, xin vui lòng liên hệ với NPLaw theo thông tin liên hệ sau:
CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ
Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343
Hotline: 0913 41 99 96
Email: legal@nplaw.vn
