Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại là một trong những phương thức giải quyết tranh chấp ngoài Tòa án có nhiều ưu điểm, được các bên tranh chấp ưu tiên lựa chọn, phổ biến rộng rãi nhất để giải quyết tranh chấp.
Bài viết dưới đây, NPLAW sẽ cung cấp đến bạn đầy đủ và chính xác thông tin về giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại.
Giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài là phương thức giải quyết thông qua hoạt động của trọng tài viên với tư cách là bên thứ ba độc lập nhằm chấm dứt các xung đột bằng việc đưa ra phán quyết trọng tài buộc các bên tôn trọng và thực hiện.
Phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài bao gồm các đặc điểm sau:
Thứ nhất, trọng tài chỉ giải quyết tranh chấp thương mại khi có yêu cầu của các bên tranh chấp và tranh chấp đó phải thuộc thẩm quyền giải quyết của trọng tài. Khi tranh chấp phát sinh, các bên có quyền yêu cầu giải quyết vụ việc tranh chấp bằng trọng tài.
Thứ hai, chủ thể giải quyết tranh chấp thương mại là các trọng tài viên thực hiện thông qua Hội đồng trọng tài gồm một trọng tài viên độc lập hoặc Hội đồng gồm nhiều trọng tài viên.
Thứ ba, giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài thương mại đảm bảo sự kết hợp hai yếu tố: thỏa thuận và phán quyết.
Thứ tư, trọng tài là một cơ chế giải quyết tranh chấp đảm bảo tính bí mật. Tính bí mật được thể hiện ở nội dung tranh chấp và danh tính các bên tranh chấp được giữ kín, đáp ứng nhu cầu tin cậy trong quan hệ thương mại.
Thứ nhất, chi phí giải quyết tranh chấp thấp do thủ tục đơn giản hơn tòa án, các bên có khả năng chọn trọng tài viên am hiểu về lĩnh vực tranh chấp để giải quyết nhanh chóng vấn đề; và quyết định của trọng tài có tính chung thẩm nên việc kháng cáo, kháng nghị về mặt nội dung bị loại trừ.
Thứ hai, đảm bảo cho các bên tiết kiệm được thời gian của mình: khác với tố tụng tòa án được quy định tại Bộ luật tố tụng dân sự áp dụng để giải quyết tất cả các vụ việc trong lĩnh vực dân sự nói chung, thủ tục trọng tài áp dụng cho các tranh chấp trong hoạt động thương mại đơn giản hơn, các bên có thể chủ động về thời gian, địa điểm giải quyết tranh chấp giúp đẩy nhanh thời gian giải quyết tranh chấp; thủ tục trọng tài không trải qua nhiều cấp xét xử như ở toà án.
Thứ ba, đảm bảo tính bí mật của vụ việc và danh tính của các bên tranh chấp. Ngày nay, tính bảo mật ngày càng được doanh nghiệp chú ý trong bối cảnh các vấn đề tài chính của doanh hiện nay rất nhạy cảm với các thông tin liên quan tới doanh nghiệp (đặc biệt là với các công ty đã niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán).
Thứ tư, đảm bảo được quan hệ hợp tác giữa các bên.
Thứ năm, phán quyết của trọng tài có đặc điểm giống như bản án của tòa án đó chính là mang tính chung thẩm và bắt buộc các bên phải thi hành.
Theo Khoản 1 Điều 5 Luật Trọng tài thương mại 2010, tranh chấp được giải quyết bằng Trọng tài nếu các bên có thỏa thuận trọng tài. Thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp. Như vậy, điều kiện để giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài là phải có thỏa thuận trọng tài.
Thỏa thuận trọng tài có thể là điều khoản về giải quyết tranh chấp đã được ghi trong hợp đồng hoặc thỏa thuận riêng, có thể là một Phụ lục đính kèm tại thời điểm ký Hợp đồng hoặc được các bên ký kết sau khi phát sinh tranh chấp với hình thức theo quy định tại Điều 16 Luật Trọng tài thương mại 2010.
Như vậy, khi tranh chấp đã xảy ra và các bên muốn đưa ra giải quyết thông qua phương thức trọng tài thương mại thì lúc này các có thể lập thỏa thuận trọng tài với hình thức luật định và đáp ứng đầy đủ các điều kiện có hiệu lực của một thỏa thuận trọng tài. Không nhất thiết phải có thỏa thuận trước trong hợp đồng thì thương nhân mới có thể giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại.
Theo Điều 4 Luật Trọng tài thương mại 2010, các nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại bao gồm:
- Trọng tài viên phải tôn trọng thỏa thuận của các bên nếu thỏa thuận đó không vi phạm điều cấm và trái đạo đức xã hội.
- Trọng tài viên phải độc lập, khách quan, vô tư và tuân theo quy định của pháp luật.
- Các bên tranh chấp đều bình đẳng về quyền và nghĩa vụ. Hội đồng trọng tài có trách nhiệm tạo điều kiện để họ thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình.
- Giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài được tiến hành không công khai, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.
- Phán quyết trọng tài là chung thẩm (nguyên tắc xét xử một lần).
Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại bao gồm các bước như sau:
Bước 1: Khởi kiện
Trình tự khởi kiện tại trọng tài theo Luật Trọng tài thương mại năm 2010 chia thành hai loại: khởi kiện tại Trung tâm trọng tài và khởi kiện tại trọng tài vụ việc. Cụ thể:
Khởi kiện tại trung tâm trọng tài:
Khi giải quyết tranh chấp tại Trung tâm trọng tài, nguyên đơn làm đơn khởi kiện gửi Trung tâm. Nội dung đơn kiện quy định tại khoản 2 Điều 30 Luật Trọng tài thương mại năm 2010. Kèm theo đơn khởi kiện, phải có thỏa thuận trọng tài, bản chính hoặc bản sao các tài liệu có liên quan.
Nếu các bên không có thỏa thuận khác, thời điểm bắt đầu tố tụng trọng tài được tính từ khi Trung tâm trọng tài nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn. Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện, các tài liệu kèm theo và chứng từ nộp tạm ứng phí trọng tài, Trung tâm trọng tài phải gửi cho bị đơn bản sao đơn khởi kiện của nguyên đơn và những tài liệu theo quy định của pháp luật. Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo, bị đơn phải gửi cho Trung tâm trọng tài bản tự bảo vệ. Theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, thời hạn này có thể được Trung tâm trọng tài gia hạn căn cứ vào tình tiết cụ thể của vụ việc. Trường hợp bị đơn không nộp bản tự bảo vệ, quá trình giải quyết tranh chấp vẫn được tiến hành.
Khởi kiện tại trọng tài vụ việc:
Khi vụ tranh chấp được giải quyết bằng trọng tài vụ việc, nguyên đơn làm đơn khởi kiện và gửi cho bị đơn. Thời điểm bắt đầu tố tụng trọng tài được tính từ khi bị đơn nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn, nếu các bên không có thỏa thuận khác. Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn và các tài liệu kèm theo, bị đơn phải gửi cho nguyên đơn và Trọng tài viên bản tự bảo vệ, tên và địa chỉ của người mà mình chọn làm Trọng tài viên.
Điều kiện để giải quyết bằng Trọng tài:
Vụ tranh chấp được thụ lý giải quyết tại Trung tâm trọng tài hay trọng tài vụ việc khi thỏa mãn các điều kiện sau:
- Có thỏa thuận trọng tài của các bên lựa chọn Trung tâm trọng tài hay trọng tài vụ việc; thỏa thuận trọng tài có hiệu lực và có thể thực hiện được trên thực tế;
- Có đơn khởi kiện của nguyên đơn gửi cho Trung tâm trọng tài hay gửi cho bị đơn và đơn kiện hợp lệ;
- Đơn kiện được gửi đúng thời hiệu khởi kiện. Theo Điều 33 Luật Trọng tài thương mại năm 2010, thời hiệu khởi kiện theo thủ tục trọng tài là 02 năm, kể từ thời điểm quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, trừ trường hợp luật chuyên ngành có quy định khác;
- Nguyên đơn đã nộp đủ phí trọng tài. Phí trọng tài gồm: Thù lao Trọng tài viên, chi phí đi lại và các chi phí khác cho Trọng tài viên; Phí tham vấn chuyên gia và các trợ giúp khác theo yêu cầu của Hội đồng trọng tài; Phí hành chính; Phí chỉ định Trọng tài viên vụ việc của Trung tâm trọng tài theo yêu cầu của các bên tranh chấp; Phí sử dụng các dịch vụ tiện ích khác được cung cấp bởi Trung tâm trọng tài. Phí trọng tài do Trung tâm trọng tài ấn định (đối với vụ tranh chấp được giải quyết tại Trung tâm họng tài); hoặc do Hội đồng trọng tài ấn định (đối với vụ tranh chấp được giải quyết bởi trọng tài vụ việc - Điều 34 Luật Trọng tài thương mại năm 2010).
Bước 2: Thành lập Hội đồng trọng tài
Điều 39 Luật Trọng tài thương mại năm 2010 quy định, thành phần Hội đồng trọng tài có thể bao gồm một hoặc nhiều Trọng tài viên theo sự thỏa thuận của các bên. Trường hợp các bên không có thỏa thuận về số lượng Trọng tài viên, Hội đồng trọng tài bao gồm ba Trọng tài viên.
Trọng tài viên là người được các bên lựa chọn hoặc được Trung tâm trọng tài hay tòa án chỉ định để giải quyết tranh chấp theo quy định (khoản 5 Điều 3 Luật Trọng tài thương mại năm 2010). Trọng tài viên là những người thỏa mãn các tiêu chuẩn Luật định và không thuộc các trường hợp bị cấm.
Bước 3: Chuẩn bị xét xử
Ở giai đoạn này, Hội đồng Trọng tài chuẩn bị các việc như xác minh sự việc, thu thập chứng cứ, triệu tập người làm chứng, áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật hiện hành.
Bước 4: Phiên họp giải quyết tranh chấp
Phiên họp giải quyết tranh chấp được tiến hành không công khai, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác. Các bên có thể trực tiếp hoặc ủy quyền cho người đại diện tham dự phiên họp giải quyết tranh chấp; có quyền mời người làm chứng, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Bước 5: Thi hành phán quyết trọng tài
Phán quyết trọng tài thương mại sau khi được tuyên sẽ do các bên đương sự tự nguyện thi hành. Tuy nhiên, khi hết thời hạn thi hành phán quyết trọng tài mà bên phải thi hành phán quyết không tự nguyện thi hành và cũng không yêu cầu huỷ phán quyết trọng tài theo quy định thì bên được thi hành phán quyết trọng tài có quyền làm đơn yêu cầu Cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền thi hành phán quyết trọng tài theo quy định tại khoản 1 Điều 66 Luật Trọng tài thương mại 2010.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 5 Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định về điều kiện giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thì: Tranh chấp được giải quyết bằng Trọng tài nếu các bên có thoả thuận trọng tài. Thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp.
Như vậy, thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp.
Căn cứ khoản 4 Điều 4 Luật Trọng tài thương mại 2010 thì một trong các nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài là: Giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài được tiến hành không công khai, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.
Như vậy, về nguyên tắc chung thì việc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài được tiến hành không công khai, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.
Nếu quý khách cần một đơn vị pháp lý chuyên nghiệp trong việc tư vấn, hướng dẫn, hỗ trợ cung cấp thông tin về phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại, hãy liên hệ ngay với NPLAW để được hỗ trợ tốt nhất. Ngoài việc tư vấn các vấn đề pháp lý liên quan theo yêu cầu của quý khách hàng, chúng tôi còn trực tiếp hỗ trợ soạn thảo hồ sơ tài liệu, đại diện cho khách hàng làm việc với cơ quan nhà nước cho đến khi nhận được kết quả cuối cùng.
NPLAW tự tin với đội ngũ chuyên viên tư vấn, luật sư có nhiều năm kinh nghiệm trong tư vấn pháp luật sẽ mang đến cho quý khách những trải nghiệm tốt nhất khi sử dụng dịch vụ của chúng tôi.
CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ
Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343
Hotline: 0913 41 99 96
Email: legal@nplaw.vn
