Tìm hiểu quy định pháp luật về thanh toán nợ bằng chuyển khoản

Trong thời đại công nghệ số, thanh toán nợ bằng chuyển khoản đã trở thành phương thức phổ biến nhờ sự nhanh chóng, tiện lợi và an toàn. Thay vì dùng tiền mặt với nhiều rủi ro và phiền phức, chỉ với vài thao tác trên ứng dụng ngân hàng, các khoản nợ đã được xử lý một cách dễ dàng. Nhưng liệu thanh toán nợ qua chuyển khoản có cần lưu ý gì về pháp lý? 

Hình ảnh thanh toán chuyển khoản

Sau đây, NPLaw sẽ tư vấn giải đáp thắc mắc cho Quý khách hàng. 

I. Tìm hiểu về thanh toán nợ bằng chuyển khoản

1. Thanh toán nợ bằng chuyển khoản được hiểu như thế nào?

Thanh toán nợ bằng chuyển khoản là hình thức sử dụng tài khoản ngân hàng hoặc các ứng dụng thanh toán điện tử để thực hiện việc trả các khoản nợ, thay vì sử dụng tiền mặt hoặc các phương thức truyền thống khác. Đây là phương thức thanh toán phổ biến nhờ tính tiện lợi, nhanh chóng và an toàn.

2. Lợi ích của việc thanh toán nợ bằng chuyển khoản

• An toàn: Giảm thiểu rủi ro mất tiền do mất cắp hoặc thất lạc. Có hồ sơ giao dịch, giúp người thanh toán và người nhận dễ dàng đối chiếu khi cần.
• Nhanh chóng: Giao dịch diễn ra trong vài giây hoặc phút, đặc biệt nếu sử dụng cùng hệ thống ngân hàng. Hỗ trợ thanh toán xuyên quốc gia thông qua các hệ thống như SWIFT, IBAN.
• Tiện lợi: Có thể thực hiện bất cứ lúc nào, ở bất cứ đâu, chỉ cần có kết nối internet. Hỗ trợ nhiều nền tảng như ngân hàng trực tuyến (internet banking), ví điện tử (MoMo, ZaloPay), và các ứng dụng tài chính khác.
• Minh bạch: Giao dịch được lưu trữ rõ ràng, minh bạch trên hệ thống ngân hàng hoặc ứng dụng thanh toán. Giảm tranh chấp liên quan đến việc không có chứng cứ thanh toán.

3. Các hình thức chuyển khoản để thanh toán nợ phổ biến

Trong thời đại công nghệ số ngày nay, chuyển khoản là một hình thức thanh toán được sử dụng nhiều bởi sự tiện lợi và nhanh chóng, an toàn. Tùy thuộc vào từng đối tượng nhận tiền mà khách hàng có thể lựa chọn các loại hình chuyển khoản dưới đây:

• Chuyển khoản cùng ngân hàng hay còn gọi là chuyển khoản nội bộ. Đây là hình thức chuyển tiền giữa hai tài khoản cùng một ngân hàng. Hình thức chuyển tiền này mang nhiều ưu điểm như thời gian nhận tiền rất nhanh, không mất phí chuyển khoản.
• Chuyển khoản liên ngân hàng là hình thức chuyển từ từ hai tài khoản khác ngân hàng. So với hình thức chuyển khoản nội bộ thì thời gian nhận được tiền của hình thức này lâu hơn và tùy theo từng quy định của ngân hàng mà mất phí chuyển khoản (Thường các ngân hàng hiện nay đều áp dụng phí chuyển khoản 0 đồng.) Nhưng hình thức chuyển khoản này lại có ưu điểm là phạm vi áp dụng rộng, có thể chuyển và nhận tiền từ bất cứ ngân hàng nào.
• Chuyển khoản quốc tế là hình thức chuyển khoản giữa hai tài khoản thuộc hai ngân hàng ở hai quốc gia khác nhau. Ưu điểm của loại hình chuyển khoản ngân hàng này là phạm vi áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Người dùng có thể chuyển tiền cho bất kỳ ai miễn là họ có dùng tài khoản ngân hàng. Hạn chế của loại hình chuyển tiền này là thời gian nhận được tiền khá lâu, mất từ vài ngày đến vài tuần.

II. Quy định pháp luật về thanh toán nợ bằng chuyển khoản

1. Quy định pháp luật về giao dịch điện tử

Theo Điều 3 Luật Giao dịch điện tử, Giao dịch điện tử là giao dịch được thực hiện bằng phương tiện điện tử. Thông điệp dữ liệu là thông tin được tạo ra, được gửi, được nhận, được lưu trữ bằng phương tiện điện tử.

Hình ảnh hình thức thanh toán

Theo đó, thông điệp dữ liệu được thể hiện dưới hình thức văn bản điện tử, tài liệu điện tử, chứng thư điện tử, chứng từ điện tử, hợp đồng điện tử, thư điện tử, điện tín, điện báo, fax và hình thức trao đổi dữ liệu điện tử khác theo quy định của pháp luật. Thông tin trong thông điệp dữ liệu không bị phủ nhận giá trị pháp lý chỉ vì thông tin đó được thể hiện dưới dạng thông điệp dữ liệu.

2. Quy định pháp luật về thanh toán không dùng tiền mặt

Theo Nghị định 52/2024/NĐ-CP, dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt (sau đây gọi là dịch vụ thanh toán) bao gồm: dịch vụ thanh toán qua tài khoản thanh toán của khách hàng và dịch vụ thanh toán không qua tài khoản thanh toán của khách hàng.

Trong đó, Dịch vụ thanh toán qua tài khoản thanh toán của khách hàng là việc cung ứng phương tiện thanh toán; thực hiện dịch vụ thanh toán séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng, chuyển tiền, thu hộ, chi hộ và các dịch vụ thanh toán khác cho khách hàng thông qua tài khoản thanh toán của khách hàng. Việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán của khách hàng tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán thực hiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và quy định của pháp luật liên quan.

Dịch vụ thanh toán qua tài khoản thanh toán của khách hàng, bao gồm:

• Cung ứng phương tiện thanh toán;
• Thực hiện dịch vụ thanh toán: séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng, chuyển tiền, thu hộ, chi hộ;
• Các dịch vụ thanh toán khác thực hiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

III. Những thắc mắc liên quan đến thanh toán nợ bằng chuyển khoản

1. Thanh toán nợ qua chuyển khoản có cần hợp đồng không?

Thanh toán nợ qua chuyển khoản có cần hợp đồng hay không phụ thuộc vào bản chất và loại giao dịch giữa các bên. Pháp luật không có quy định bắt buộc, tuy nhiên một số trường hợp sau nên lập hợp đồng:

• Giao dịch lớn hoặc phức tạp: Với các khoản nợ có giá trị lớn, việc ký hợp đồng là cần thiết để đảm bảo tính pháp lý và tránh tranh chấp. Hợp đồng cần ghi rõ các điều khoản như: số tiền nợ, thời hạn thanh toán, hình thức chuyển khoản, và trách nhiệm khi vi phạm.
• Quan hệ pháp lý rõ ràng: Nếu khoản nợ phát sinh từ các giao dịch thương mại, kinh doanh, hoặc vay mượn có điều khoản rõ ràng, hợp đồng sẽ làm cơ sở pháp lý để xử lý nếu có tranh chấp. Ví dụ: Hợp đồng vay tiền, hợp đồng mua bán hàng hóa.

2. Có hạn mức chuyển khoản tối đa để thanh toán nợ không?

Pháp luật không quy định trực tiếp hạn mức tối đa cho các giao dịch chuyển khoản để thanh toán nợ, nhưng có một số quy định liên quan:

• Các giao dịch lớn (từ 300 triệu đồng trở lên) có thể cần được kiểm tra, giám sát để ngăn ngừa rửa tiền, theo Luật Phòng, chống rửa tiền 2022.
• Đối với các giao dịch quốc tế, tùy giá trị giao dịch, ngân hàng có thể yêu cầu bổ sung chứng từ hoặc hợp đồng liên quan để xác minh.

Ngoài ra, tùy thuộc theo ngân hàng cung cấp dịch vụ mà quy định hạn mức chuyển khoản tối đa. Ví dụ Chuyển khoản trong hệ thống agribank, SMS OTP, Token OTP cơ bản không có mã pin thì hạn mức tối đa/giao dịch (VNĐ) là 100.000.000. 

3. Khi xảy ra tranh chấp liên quan đến thanh toán nợ bằng chuyển khoản thì nên làm gì?

Khi xảy ra tranh chấp liên quan đến thanh toán nợ bằng chuyển khoản, bạn cần thực hiện các bước sau để bảo vệ quyền lợi và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả:

• Xác minh thông tin giao dịch: Trước tiên, bạn nên kiểm tra lại các thông tin liên quan đến giao dịch, bao gồm: Biên lai chuyển khoản: Chụp màn hình hoặc lưu trữ email, tin nhắn xác nhận từ ngân hàng; Sao kê tài khoản: Yêu cầu ngân hàng cung cấp sao kê chi tiết giao dịch; Thông tin người nhận: Đối chiếu số tài khoản, tên người nhận và số tiền đã chuyển.
• Liên hệ với ngân hàng: Ngân hàng là trung gian trong giao dịch, do đó: Gửi yêu cầu tra soát giao dịch tại ngân hàng bạn sử dụng; Cung cấp các chứng từ giao dịch như biên lai, sao kê, hoặc ảnh chụp màn hình giao dịch; Theo dõi kết quả xử lý từ ngân hàng. Thông thường, ngân hàng sẽ liên hệ với bên nhận để giải quyết.

Hình ảnh nợ

• Thỏa thuận trực tiếp với bên còn lại: Nếu vấn đề không thuộc về sai sót kỹ thuật, mà liên quan đến nội dung thỏa thuận thanh toán (như không nhận đúng số tiền, bên nhận phủ nhận giao dịch): Thương lượng: Trao đổi trực tiếp hoặc qua email, tin nhắn để làm rõ và thống nhất cách giải quyết.
• Gửi đơn khiếu nại đến cơ quan chức năng: Nếu không đạt được thỏa thuận, bạn có thể khiếu nại lên các cơ quan chức năng: Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội (trong tranh chấp lao động); Cục Quản lý cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng (trong tranh chấp hợp đồng dịch vụ hoặc thương mại); Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (nếu lỗi thuộc về tổ chức tín dụng).
• Khởi kiện tại tòa án: Nếu tranh chấp vẫn không được giải quyết qua thương lượng hoặc hòa giải, bạn có thể khởi kiện ra tòa án.

4. Không thanh toán nợ bằng chuyển khoản đúng thời hạn có thể kiện được không?

Nếu tranh chấp vẫn không được giải quyết qua thương lượng hoặc hòa giải, bạn có thể khởi kiện ra tòa án để yêu cầu giải quyết tranh chấp hợp đồng theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Theo đó, Tòa án nhân dân cấp quận/huyện là cơ quan có thẩm quyền giải quyết.

Cần lưu ý chuẩn bị hồ sơ khởi kiện: Bao gồm hợp đồng, giấy tờ giao dịch, chứng từ chuyển khoản, và các bằng chứng liên quan,...

IV. Dịch vụ tư vấn pháp lý liên quan đến thanh toán nợ bằng chuyển khoản

Trên đây là tất cả các thông tin chi tiết mà NPLaw của chúng tôi cung cấp để hỗ trợ quý khách hàng về vấn đề thanh toán nợ bằng chuyển khoản. Trường hợp Quý Khách hàng còn bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến vấn đề nêu trên hoặc các vấn đề pháp lý khác thì hãy liên hệ ngay cho NPLaw để được đội ngũ chúng tôi trực tiếp tư vấn và hướng dẫn giải quyết.

CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ

Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343

Hotline: 0913 41 99 96

Email: legal@nplaw.vn