TỘI GIẾT NGƯỜI VƯỢT QUÁ PHÒNG VỆ CHÍNH ĐÁNG

Tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là tội nghiêm trọng, có quy định về mức hình phạt thấp hơn tội giết người bởi ở đây đã có sự xem xét đến yếu tố lỗi của nạn nhân, đó là có hành vi tấn công, xâm hại lợi ích của nhà nước, tổ chức, cá nhân. Và người phạm tội có hành vi chống trả nhưng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi tấn công. Vậy tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng được quy định thế nào và hình phạt ra sao? Thông qua bài viết sau đây, NPLaw xin gửi tới quý khách hàng một số nội dung liên quan đến tội giết người vượt quá phòng vệ chính đáng.

I. Tội giết người vượt quá phòng vệ chính đáng là gì?

Theo khoản 1 Điều 22 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) , phòng vệ chính đáng được quy định là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.

Khoản 2 Điều 22 Bộ luật Hình sự quy định hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.

Đồng thời, người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự

Tuy nhiên, điểm c khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự cũng quy định người phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng sẽ được xem xét đó là tình tiết giảm nhẹ khi truy cứu TNHS.

1. Phân biệt tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng và tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh.

Tiêu chí

Tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội 

Tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh 

Khái niệm

- Là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.

- Phải chịu trách nhiệm hình sự.

- Là người dù chịu sự tác động mạnh mẽ về mặt tâm lý nhưng khả năng nhận thức vẫn còn, nghĩa là khả năng kiềm chế và điều khiển hành vi của họ không hoàn toàn bị triệt tiêu.

- Thực hiện hành vi phạm tội trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh có nguyên nhân xuất phát từ phía người bị hại.

- Là một trong những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

Trạng thái  kích động

Có thể bị kích động về tinh thần, nhưng cũng có thể không bị kích động về tinh thần.

Trạng thái tinh thần của người phạm tội phải ở trạng thái bị kích động.

Đặc trưng

Phải là hành vi chống trả vượt quá mức cần thiết.

Trạng thái tinh thần bị kích động mạnh là nhân tố chính làm giảm đi đáng kể khả năng tự chủ và điều khiển hành vi của mình chứ không phải mất hẳn khả năng đó và kết quả là hành vi phạm tội xảy ra.

Các yếu tố cấu thành

- Về phía nạn nhân: là người đang có hành vi xâm phạm đến các lợi ích của NN, của tổ chức, của cá nhân người phòng vệ hoặc của người khác. Hành vi xâm phạm này phải là hành vi có tính chất nguy hiểm đáng kể. Mức độ đáng kể ở đây là tuỳ thuộc vào tính chất quan trọng của quan hệ xã hội bị xâm phạm,

- Về phía người phòng vệ: gây thiệt hại tính mạng hoặc sức khỏe về cho người có hành vi xâm phạm.

- Hành vi chống trả vượt quá mức cần thiết: là việc phòng vệ chống trả quá mức cần thiết không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi xâm hại thì hành vi đó đã vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.

- Trạng thái tinh thần của người phạm tội phải ở trạng thái bị kích động: là người không còn nhận thức đầy đủ về hành vi của mình như lúc bình thường, nhưng chưa mất hẳn khả năng nhận thức. Trạng thái này chỉ xảy ra trong chốc lát, sau đó tinh thần của họ trở lại bình thường như trước

- Phải có hành vi trái pháp luật của người bị hại hoặc người khác

- Hành vi trái pháp luật của người bị hại hoặc người khác phải là nguyên nhân làm cho người phạm tội  bị kích động mạnh về tinh thần

 

2. Dấu hiệu định tội giết người vượt quá phòng vệ chính đáng

Dấu hiệu định tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là những đặc điểm trong cấu thành tội phạm:

Chủ thể: Người có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi từ 16 trở lên

Khách thể: Ở chủ thể của tội này đã xâm phạm tới là quan hệ nhân thân, cụ thể là quyền sống của con người.

Mặt khách quan: Hành vi khách quan của tội phạm là giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng. Người thực hiện hành vi phòng vệ có chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng là chết người.

Hậu quả: Làm nạn nhân chấm dứt sự sống.Mối quan hệ giữa hành vi và hậu quả: hành vi phòng vệ vượt quá giới hạn chính đáng là nguyên nhân dẫn đến cái chết của nạn nhân.

Mặt chủ quan: Lỗi cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp

  • Lỗi cố ý trực tiếp: Người phạm tội thấy trước hậu quả của hành vi phòng vệ sẽ dẫn đến chết người, nhưng vì mong muốn hậu quả đó xảy ra nên đã thực hiện hành vi phạm tội.
  • Lỗi cố ý gián tiếp: Người phạm tội nhận thức được hành vi của mình có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của người khác, thấy trước hậu quả chết người có thể xảy ra, nhưng để đạt được mục đích của mình nên đã có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra.

II. Luật quy định tội giết người vượt quá phòng vệ chính đáng như thế nào?

Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 đã đưa các quy định liên quan đến tội giết người vượt quá phòng vệ chính đáng tại điều 126:Điều 126. Tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội

1. Người nào giết người trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

2. Phạm tội đối với 02 người trở lên, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.

III. Tội giết người vượt quá phòng vệ chính đáng bị xử phạt bao nhiêu năm tù?

1. Trường hợp gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

Pháp luật quy định trường hợp cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.Trường hợp gây thương tích đối với 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%; gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61 % trở lên thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

Nếu gây ra chết người hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.

2. Trường hợp giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

Trường hợp giết người trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm. Nếu phạm tội đối với 02 người trở lên, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm. (Điều 126 BLHS 2015 sửa đổi bổ sung 2017)

IV. Các tình tiết giảm nhẹ tội giết người vượt quá phòng vệ chính đáng.

Theo tại Điều 51 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự như sau: 

1. Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

a) Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;      

b) Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;

c) Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;

….

Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là những dấu hiệu mang tính chủ quan và khách quan của hành vi phạm tội, không là dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt mà chỉ là căn cứ giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với trường hợp phạm tội. Theo đó, các nhà làm luật đã đặt ra những tiêu chí trên bởi đó là một trong những căn cứ quan trọng để Tòa án quyết định một mức hình phạt cụ thể đối với người phạm tội; Thể hiện chính sách khoan hồng của Nhà nước ta đối với người phạm tội; Đảm bảo quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, đặc biệt là đối với những người có nhiều thành tích trong chiến đấu, học tập và công tác; những người có công với cách mạng và thân nhân của họ; Thể hiện tính khách quan, mềm dẻo, linh hoạt trong quá trình giải quyết vụ án và khuyến khích người phạm tội thành khẩn khai báo, thành khẩn hối lỗi trước hành vi phạm tội của mình.

V. Tìm luật sư bào chữa tội giết người vượt quá phòng vệ chính đáng

Không chỉ đối với tội giết người vượt quá phòng vệ chính đáng, mà trong bất cứ vấn đề khó khăn nào xảy ra khiến bạn cần tới một người bạn đồng hành có kiến thức pháp luật dày dặn, có kinh nghiệm, trình độ để bảo vệ quyền lợi, lợi ích của bạn, thì NPLaw chính là một ứng cử viên sáng giá mà bạn có thể tìm tới. Luôn hoạt động với khẩu hiệu “Lợi ích của bạn – Ưu tiên hàng đầu của chúng tôi”, đội ngũ nhân sự của NPLaw gồm những Luật sư và chuyên viên pháp lý đầy nhiệt huyết, với phương châm luôn đặt pháp luật lên hàng đầu và đấu tranh vì công bằng và lẽ phải bằng chính khả năng hành nghề cùng sự tận tâm của họ với công việc là điều kiện sống còn làm nên thành công của NPLaw.

Trên đây là một số thông tin về nội dung liên quan đến tội giết người vượt quá phòng vệ chính đáng mà NPLaw gửi đến Quý khách. Nếu Quý khách có bất kỳ vướng mắc nào liên quan đến tội giết người vượt quá phòng vệ chính đáng cần giải đáp thêm, xin vui lòng liên hệ với NPLaw theo thông tin liên hệ sau.


CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ

Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343

Hotline: 0913 41 99 96

Email: legal@nplaw.vn

Tài liệu tham khảo:

Bài viết liên quan