Mở lối đi hoàn toàn là một nhu cầu dễ hiểu của bất kỳ chủ thể nào. Pháp luật cũng luôn tạo điều kiện thuận lợi để các cá nhân, người sử dụng đất có thể dễ dàng mở lối đi. Thông qua bài viết này, NPLaw sẽ cùng đồng hành với Quý bạn đọc để tìm hiểu một số vấn đề pháp lý về mở lối đi.
Hiện nay, mở lối đi là một vấn đề phổ biến và rất thường xuyên phát sinh tranh chấp do nhiều nguyên nhân khác nhau. Theo tra cứu sơ bộ tại trang Công bố bản án với từ khóa “mở lối đi”, tính đến tháng 4 năm 2024, số lượng bản án, quyết định liên quan đến việc mở lối đi được công bố lên đến 189. Trên thực tế con số các tranh chấp này còn lớn hơn rất nhiều nhưng chưa được công bố công khai.
Người muốn mở lối đi thì mong muốn có lối qua lại, người có đất bao bọc lại mong muốn bảo vệ quyền sử dụng đất hợp pháp của mình, mà từ đó tư duy và nhận thức khó hòa hợp trên tinh thần “tình làng nghĩa xóm” mà thực tế ai cũng cho rằng theo mình là hợp lý, dẫn đến tình trạng tranh chấp phát sinh.
Khoản 1 Điều 254 Bộ luật dân sự 2015 quy định quyền về mở lối đi qua
" 1. Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.
Lối đi được mở trên bất động sản liền kề nào mà được coi là thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra là ít nhất cho bất động sản có mở lối đi.
Chủ sở hữu bất động sản hưởng quyền về lối đi qua phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản chịu hưởng quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
…."
Như vậy, có thể hiểu quyền về mở lối đi là một trong những quyền đối với bất động sản liền kề, trong đó chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.
- Có quyền yêu cầu mở lối đi khi đất không có lối đi ra đường công cộng hay không?
Theo như quy định trên quyền về lối đi qua bất động sản liền kề được thực hiện khi bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng và không có lối nào để ra đường công cộng. Vì vậy, khi mảnh đất của mình bị bao bọc bởi mảnh đất của các chủ sở hữu khác, thì căn cứ theo quy định trên, mình sẽ được hưởng quyền về lối đi qua bất động sản liền kề.
Như vậy, theo quy định này, mình có quyền yêu cầu chủ sở hữu các bất động sản liền kề cho mình mở một lối đi. Chủ sở hữu các bất động sản liền kề có nghĩa vụ đáp ứng yêu cầu đó của bạn. Và bạn phải đền bù cho người người hàng xóm một khoản, khoản đền bù này do bạn và người hàng xóm tự thoả thuận với nhau.
.jpg)
Theo quy định tại Khoản 1, Điều 254 Bộ luật Dân sự (BLDS) 2015, để được mở lối đi qua bất động sản liền kề khi:
- Có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác.
- Bất động sản vì bị vây bọc mà không có hoặc không có đủ lối đi ra đường công cộng. Như vậy, khi bất động sản đáp ứng được các điều kiện trên thì chủ sở hữu của bất động sản bị vây bọc đó có quyền yêu cầu chủ sở hữu của bất động sản vây bọc mở cho mình một lối đi.
Tuy nhiên, việc mở lối đi qua bất động sản liền kề cần phải thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra ít nhất cho bất động sản có mở lối đi.
Khoản 1 Điều 254 BLDS 2015 quy định
“…Chủ sở hữu bất động sản hưởng quyền về lối đi qua phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản chịu hưởng quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác…”
Theo đó, đất bị bao quanh bởi đất của người khác mà không có lối đi ra đường công cộng thì có quyền yêu cầu mở lối đi hợp lý trên đất của họ và người được hưởng quyền phải đền bù một khoản tiền hợp lý hoặc các bên có thỏa thuận khác. Nên việc yêu cầu đền bù là phù hợp với quy định pháp luật.
Căn cứ khoản 2 Điều 254 BLDS 2015 quy định như sau:
“2. Vị trí, giới hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi do các bên thỏa thuận, bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại và ít gây phiền hà cho các bên; nếu có tranh chấp về lối đi thì có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác xác định.”
Do vậy, diện tích tối thiểu mở lối đi do các bên thỏa thuận với nhau nhưng phải đảm bảo phù hợp và thuận tiện nhất trong việc đi lại cũng như ít ảnh hưởng nhất có thể cho chủ sở hữu đất bị mở lối đi. Nếu giữa các bên có tranh chấp về diện tích mở lối đi thì sẽ do Tòa án hoặc Cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định.
Căn cứ khoản 2 Điều 254 BLDS 2015 quy định
“…Nếu có tranh chấp về lối đi thì có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác xác định …”
Theo quy định trên nếu chủ sở hữu bất động sản liền không đồng ý mở lối đi dù bạn đồng ý bồi thường thì bạn có thể yêu cầu Tòa án cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết.
Căn cứ Khoản 1 Điều 254 BLDS 2015
“1. Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.”
Theo đó, khi và chỉ khi mảnh đất của mình hoàn toàn bao bọc phần đất của người khác và dẫn tới việc họ không có bất kỳ lối đi nào tới đường công cộng thì chủ đất mới phải cho phép người có đất bị bao bọc được quyền mở lối đi.
Trường hợp phần đất của mình chỉ bao bọc một phần (cụ thể phía trước), và người có đất phía sau vẫn có thể đi lại được xem là thuận tiện nhất thì không cần thiết phải có nghĩa vụ cho chủ đất phía sau được quyền mở lối đi. Tuy nhiên, các bên vẫn có thể thỏa thuận với nhau để có phương án được coi là hữu hiệu nhất
.jpg)
Căn cứ Điều 88 Nghị định 43/2014/NĐ-CP được sửa đổi bởi khoản 27 Điều 1 Nghị định 148/2020/NĐ-CP và khoản 57 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP quy định về thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai như sau:
"1. Khi nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai, Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm thực hiện các công việc sau:
…
c) Tổ chức cuộc họp hòa giải có sự tham gia của các bên tranh chấp, thành viên Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Việc hòa giải chỉ được tiến hành khi các bên tranh chấp đều có mặt. Trường hợp một trong các bên tranh chấp vắng mặt đến lần thứ hai thì được coi là việc hòa giải không thành."
Theo đó, nếu đương sự vắng mặt đến lần thứ 2 thì phường sẽ lập biên bản hòa giải không thành và hướng dẫn các bên tranh chấp gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp tiếp theo.
Căn cứ khoản 1, khoản 2 Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 về Quyền về lối đi qua như sau:
“1. Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.
Lối đi được mở trên bất động sản liền kề nào mà được coi là thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra là ít nhất cho bất động sản có mở lối đi.
Chủ sở hữu bất động sản hưởng quyền về lối đi qua phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản chịu hưởng quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Vị trí, giới hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi do các bên thỏa thuận, bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại và ít gây phiền hà cho các bên; nếu có tranh chấp về lối đi thì có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác xác định.
...”
Theo quy định trên, trường hợp người sử dụng đất bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng thì có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.
Việc yêu cầu cần đảm bảo các điều kiện nêu trên và không loại trừ trường hợp đất đó đang có tranh chấp. Tuy nhiên, việc đất đang có tranh chấp sẽ khiến không xác định được chủ sở hữu các bất động sản liền kề đó là ai. Chưa kể việc yêu cầu này khó thực hiện do không thể thỏa thuận được với các bên đang tranh chấp nên vấn đề này thường được giải quyết tại Tòa hoặc sau khi giải quyết xong tranh chấp đất đai.
Hiểu được nhu cầu tìm hiểu pháp lý về mở lối đi của Quý Khách hàng, Hãng luật NPLaw với bề dày kinh nghiệm trong đa dạng lĩnh vực sẽ hỗ trợ, tư vấn cho Quý Khách hàng các vấn đề về mở lối đi. Quý độc giả có thể liên hệ ngay tới NPLaw để được các luật sư dày dặn kinh nghiệm của NPLaw tư vấn tận tình và nhanh chóng với thông tin liên hệ dưới đây:
CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ
Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343
Hotline: 0913 41 99 96
Email: legal@nplaw.vn
