Chỉ định thầu là hình thức lựa chọn nhà thầu trong các trường hợp đặc biệt, bảo mật quốc gia hoặc khi chỉ có một nhà thầu đáp ứng yêu cầu.
Các điều kiện áp dụng chỉ định thầu bao gồm: dự án có tính chất cấp bách cần triển khai để tránh gây thiệt hại nghiêm trọng. Quá trình chỉ định thầu phải tuân thủ các áp dụng chỉ định thầu phải tuân thủ các quy định pháp lý để đảm bảo tính hợp pháp và minh bạch. Việc bảo đảm tính chính xác là yêu cầu quan trọng để đảm bảo chất lượng và tính hợp pháp của quá trình đấu thầu.
Vậy, thế nào là chỉ định thầu, quy định pháp luật về chỉ định thầu hiện nay thế nào? Có những vướng mắc gì liên quan chỉ định thầu
Trong hệ thống đấu thầu công tại Việt Nam, chỉ định thầu được coi là hình thức phổ biến. Phương thức này cho phép cơ quan mua sắm chỉ định trực tiếp nhà thầu thực hiện dự án mà không cần phải tổ chức đấu thầu công khai. Điều này nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí trong một số tình huống cụ thể. Tuy nhiên, thực trạng chỉ định thầu ở Việt Nam hiện nay đang gặp phải nhiều vấn đề đáng lưu ý.
- Thiếu minh bạch: Chỉ định thầu dễ dẫn đến tình trạng thiếu minh bạch vì không qua đấu thầu công khai. Điều này có thể tạo cơ hội cho sự thiên vị, tham nhũng hoặc lợi ích nhóm.
- Chi phí cao: Nhiều trường hợp chỉ định thầu dẫn đến chi phí thực hiện dự án cao hơn so với dự kiến. Do không có cạnh tranh về giá, nhà thầu được chỉ định có thể đề xuất chi phí cao hơn mà không bị kiểm tra kỹ lưỡng.
- Chất lượng công trình: Dự án được chỉ định thầu chất lượng không đảm bảo.Nguyên nhân có thể do nhà thầu được chọn không có đủ năng lực hoặc do quá trình giám sát thực hiện không chặt chẽ.
- Lạm dụng chính sách: Chỉ định thầu quy định được sử dụng trong các trường hợp đặc biệt theo Luật Đấu thầu 2023. Nhưng thực tế, có trường hợp lạm dụng chỉ định thầu để ưu ái cho một số nhà thầu nhất định, dẫn đến thiếu công bằng trong môi trường kinh doanh.
- Khó khăn trong kiểm soát và giám sát: Việc kiểm soát và giám sát các dự án chỉ định thầu thường khó khăn hơn do thiếu thông tin công khai.
Chỉ định thầu đóng vai trò quan trọng trong hệ thống đấu thầu ở Việt Nam, nhưng để phát huy hiệu quả tối đa, cần có sự cải thiện đáng kể trong quy trình và quản lý. Việc thực hiện các giải pháp để nâng cao tính minh bạch, cạnh tranh và hiệu quả sẽ giúp đảm bảo rằng các dự án được thực hiện với chất lượng cao và chi phí hợp lý, đồng thời góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
Chỉ định thầu là một hình thức lựa chọn nhà thầu được quy định trong Luật Đấu thầu của Việt Nam. Theo quy định tại Luật Đấu thầu năm 2023 và các văn bản hướng dẫn liên quan, chỉ định thầu là quá trình mà bên mời thầu (cơ quan nhà nước, tổ chức, doanh nghiệp) trực tiếp lựa chọn một nhà thầu cụ thể để thực hiện một gói thầu mà không cần phải tổ chức đấu thầu rộng rãi.
Chỉ định thầu là một hình thức lựa chọn nhà thầu trong đó chủ đầu tư chọn một nhà thầu cụ thể mà không tổ chức đấu thầu công khai. Điều này thường được thực hiện trong những trường hợp nhất định được quy định bởi pháp luật hoặc các quy định liên quan. Chỉ định thầu được áp dụng trong các trường hợp sau theo khoản 1 Điều 23 Luật Đấu thầu 2023
-Cấp bách: Khi cần triển khai gói thầu để bảo vệ chủ quyền quốc gia, khắc phục hậu quả thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, hoặc sự kiện bất khả kháng.
-Nguy hại: Khi gói thầu cần thực hiện ngay để tránh gây nguy hiểm đến tính mạng, tài sản cộng đồng, hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến công trình liền kề.
-Phòng chống dịch bệnh: Gói thầu cần thiết để phòng chống dịch bệnh, duy trì hoạt động của cơ sở y tế, hoặc cấp cứu người bệnh, đặc biệt khi có một nhà sản xuất duy nhất trên thị trường.
-Bảo vệ bí mật nhà nước: Khi gói thầu liên quan đến việc bảo vệ bí mật nhà nước.
-Tính tương thích: Gói thầu liên quan đến công nghệ, bản quyền mà cần phải mua từ nhà thầu đã thực hiện trước đó hoặc từ hãng sản xuất cụ thể để đảm bảo tính tương thích và bảo hành.
-Nghiên cứu, sở hữu trí tuệ: Gói thầu liên quan đến nghiên cứu, thử nghiệm, bản quyền sở hữu trí tuệ, hoặc vận chuyển hàng dự trữ quốc gia.
-Thiết kế, phục chế: Gói thầu liên quan đến thiết kế xây dựng, phục chế tác phẩm nghệ thuật, hoặc lập quy hoạch xây dựng.
-Di dời hạ tầng: Gói thầu liên quan đến di dời công trình hạ tầng kỹ thuật hoặc rà phá bom mìn để giải phóng mặt bằng.
-Nhà thầu duy nhất: Gói thầu chỉ có một nhà thầu thực hiện được do yêu cầu công nghệ đặc thù.
-Dự án quan trọng quốc gia: Gói thầu thuộc dự án quan trọng quốc gia được chỉ định theo Nghị quyết của Quốc hội.
-Dịch vụ tạm giữ, vận chuyển: Gói thầu liên quan đến lưu giữ, vận chuyển hàng tạm giữ hoặc nhập khẩu vũ khí thể thao với chỉ một đơn vị cung cấp dịch vụ.
-Hạn mức giá gói thầu: Gói thầu có giá từ 50 triệu đến 100 triệu đồng, hoặc thuộc dự án đầu tư của doanh nghiệp nhà nước hoặc dự án đầu tư theo Luật Đầu tư công, với hạn mức cụ thể cho dịch vụ tư vấn và các loại gói thầu khác.
Để áp dụng hình thức chỉ định thầu, các điều kiện cần đáp ứng theo khoản 3 Điều 23 Luật Đấu thầu 2023 bao gồm:
- Quyết định đầu tư: Dự án phải có quyết định đầu tư được phê duyệt. Tuy nhiên, đối với gói thầu tư vấn phục vụ công tác chuẩn bị dự án, yêu cầu này không bắt buộc.
- Kế hoạch lựa chọn nhà thầu: Cần có kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã được phê duyệt. Kế hoạch này phải đảm bảo quy trình và tiêu chí lựa chọn nhà thầu phù hợp với yêu cầu của dự án.
- Bố trí vốn: Phải có vốn được bố trí để thực hiện gói thầu. Điều này đảm bảo rằng ngân sách cần thiết đã được cấp và sẵn sàng cho việc thực hiện các gói thầu.
- Dự toán: Dự toán phải được phê duyệt theo quy định. Tuy nhiên, gói thầu theo hình thức hợp đồng EP (Engineering Procurement), EC (Engineering Construction), EPC (Engineering Procurement Construction), hoặc hợp đồng chìa khóa trao tay (turnkey) không yêu cầu dự toán phải được phê duyệt trước khi chỉ định thầu.
Những điều kiện này đảm bảo rằng việc chỉ định thầu được thực hiện trong khuôn khổ pháp lý đầy đủ và chính xác, giúp duy trì tính minh bạch và hiệu quả trong quá trình đấu thầu.
Theo khoản 2 Điều 43 Luật Đấu thầu 2023, quy trình và thủ tục lựa chọn nhà thầu qua hình thức chỉ định thầu được quy định như sau:
- Chuẩn bị lựa chọn nhà thầu: Bước đầu tiên là chuẩn bị toàn bộ tài liệu và thông tin cần thiết để thực hiện việc lựa chọn nhà thầu. Điều này bao gồm việc xác định yêu cầu của dự án, chuẩn bị hồ sơ mời thầu, và các công việc chuẩn bị khác.
- Tổ chức lựa chọn nhà thầu: Tiến hành các bước thực tế để lựa chọn nhà thầu. Giai đoạn này bao gồm việc phát hành hồ sơ mời thầu, nhận hồ sơ từ các nhà thầu, và thực hiện các quy trình cần thiết để tiến hành lựa chọn.
- Đánh giá hồ sơ đề xuất và thương thảo: Sau khi nhận hồ sơ, sẽ tiến hành đánh giá các đề xuất từ một hoặc nhiều nhà thầu. Nếu cần thiết, sẽ tiến hành thương thảo với nhà thầu về các điều khoản trong đề xuất.
- Trình, thẩm định, phê duyệt và công khai kết quả: Sau khi hoàn tất đánh giá và thương thảo, kết quả lựa chọn nhà thầu phải được trình lên cấp có thẩm quyền để thẩm định và phê duyệt. Kết quả lựa chọn nhà thầu sau đó phải được công khai để đảm bảo tính minh bạch.
- Hoàn thiện, ký kết và quản lý thực hiện hợp đồng: Hợp đồng với nhà thầu được hoàn thiện và ký kết. Sau khi ký kết, việc quản lý và thực hiện hợp đồng sẽ được thực hiện theo đúng các điều khoản đã thỏa thuận.
Đối với các trường hợp quy định tại điểm m khoản 1 Điều 23 của Luật Đấu thầu, quy trình có thể được rút gọn với các bước sau:
- Chuẩn bị và gửi dự thảo hợp đồng: Chuẩn bị dự thảo hợp đồng và gửi cho nhà thầu để thống nhất các điều khoản.
- Hoàn thiện hợp đồng: Sau khi nhận phản hồi từ nhà thầu, hoàn thiện hợp đồng để phù hợp với các yêu cầu và điều kiện thực tế.
-Trình, phê duyệt và công khai kết quả: Trình kết quả lựa chọn nhà thầu để thẩm định và phê duyệt. Công khai kết quả để đảm bảo tính minh bạch.
- Ký kết và quản lý thực hiện hợp đồng: Ký kết hợp đồng và thực hiện việc quản lý hợp đồng theo các điều khoản đã thỏa thuận.
Căn cứ pháp lý theo Điều 78 Nghị định số 24/2024/NĐ-CP. Quy định cụ thể về các trường hợp và điều kiện để áp dụng chỉ định thầu rút gọn.
- Đối với các gói thầu quy định tại các điểm a, b và c khoản 1 Điều 23 Luật Đấu thầu (bao gồm gói thầu cấp bách, gói thầu để tránh nguy hiểm đến tính mạng, tài sản, và gói thầu phục vụ phòng chống dịch bệnh), việc chỉ định thầu rút gọn không yêu cầu phải có phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
- Đối với gói thầu có giá trong hạn mức quy định tại điểm m khoản 1 Điều 23 Luật Đấu thầu, việc chỉ định thầu phải được phê duyệt trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
Quy trình chỉ định thầu rút gọn nhằm tiết kiệm thời gian và thủ tục nhưng vẫn phải đảm bảo sự công khai, minh bạch và tuân thủ các quy định pháp lý hiện hành.
Hạn mức chỉ định thầu hiện nay được áp dụng đối với gói thầu quy định tại điểm m khoản 1 Điều 23 của Luật Đấu thầu 2023 như sau:
- Gói thầu thuộc dự toán mua sắm có giá gói thầu trong hạn mức từ trên 50 triệu đồng đến 100 triệu đồng;
- Gói thầu thuộc dự án đầu tư của doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp do doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và dự án đầu tư theo Luật Đầu tư công,:
- Gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn có giá gói thầu trong hạn mức không quá 500 triệu đồng;
- Gói thầu phi tư vấn, hàng hóa, xây lắp, hỗn hợp có giá gói thầu trong hạn mức không quá 01 tỷ đồng.
Đơn đề xuất chỉ định thầu nên bao gồm các nội dung sau:
- Thông tin cơ bản:
Tên và địa chỉ của tổ chức đề xuất: Thông tin liên hệ và pháp lý của tổ chức.
Tên và thông tin liên hệ của người đại diện: Thông tin về người đại diện hợp pháp của tổ chức.
- Thông tin về dự án: Mô tả chi tiết về dự án hoặc gói thầu.
Căn cứ pháp lý: Nêu rõ các điều khoản và điều kiện theo Luật Đấu thầu 2023 và Nghị định số 24/2024/NĐ-CP cho việc chỉ định thầu.
- Lý do đề xuất: Giải thích tại sao nhà thầu cụ thể được đề xuất chỉ định và các tiêu chí đánh giá.
- Thông tin nhà thầu được đề xuất:
Tên và địa chỉ của nhà thầu: Thông tin về nhà thầu dự kiến được chỉ định.
Năng lực và kinh nghiệm: Các tài liệu chứng minh năng lực và kinh nghiệm của nhà thầu.
- Dự toán chi phí: Chi tiết về dự toán chi phí dự kiến cho dự án hoặc gói thầu.
- Cam kết và đảm bảo: Các cam kết về chất lượng và đảm bảo tài chính để thực hiện dự án.
- Tài liệu kèm theo:
Hồ sơ pháp lý: Tài liệu chứng minh tư cách pháp nhân và các giấy tờ cần thiết khác.
Theo Điều 11, 12 Nghị định số 24/2024/NĐ-CP. Quy định chi tiết về điều kiện và quy trình áp dụng chỉ định thầu, bao gồm việc chỉ định thầu cho dịch vụ phần mềm, nếu dịch vụ này thuộc trường hợp cần thiết phải áp dụng.
Việc áp dụng chỉ định thầu cho dịch vụ thuê viết và quản lý phần mềm theo Luật Đấu thầu 2023 là hợp pháp và có thể thực hiện trong các trường hợp như dịch vụ đặc thù mà chỉ một nhà thầu có thể cung cấp hoặc khi dự án cần thực hiện khẩn cấp.
Theo khoản 3 Điều 78 Nghị định số 24/2024/NĐ-CP chỉ định thầu được áp dụng đối với gói thầu thuộc dự toán mua sắm có giá gói thầu trong hạn mức từ trên 50 triệu đồng đến 100 triệu đồng.
Trường hợp người có thẩm quyền quyết định áp dụng chỉ định thầu đối với gói thầu thuộc dự toán mua sắm trong hạn mức theo quy trình rút gọn thì quy trình này được thực hiện theo các bước như sau:
Bước 1: Chuẩn bị và gửi dự thảo hợp đồng cho nhà thầu;
Bước 2: Hoàn thiện hợp đồng, trình, phê duyệt và công khai kết quả lựa chọn nhà thầu;
Bước 3: Ký kết và quản lý thực hiện hợp đồng.
Như vậy, có thể thấy thủ tục chỉ định thầu rút gọn đối với gói thầu thuộc dự toán mua sắm trong hạn mức không phải trải qua bước thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu.
CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ là đơn vị có kinh nghiệm trong việc tư vấn các vấn đề liên quan đến chỉ định thầu:
Tư vấn về các quy định pháp luật liên quan đến chỉ định thầu
Thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan đến chỉ định thầu
Trên đây là thông tin giải đáp vướng mắc có liên quan đến chỉ định thầu NPLAW gửi đến Quý độc giả. Nếu Quý độc giả có bất kỳ vướng mắc nào liên quan cần giải đáp thêm, xin vui lòng liên hệ với NPLAW theo thông tin liên hệ sau:
CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ
Tổng đài tư vấn và CSKH: 1900 9343
Hotline: 0913 41 99 96
Email: legal@nplaw.vn
.jpg)
.jpg)
