Xử phạt hành vi kinh doanh hàng giả online?

Kinh doanh hàng giả là một vấn đề nghiêm trọng, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Hàng giả là những sản phẩm được sản xuất và phân phối với mục đích đánh lừa người tiêu dùng, giả mạo nhãn hiệu, logo, thông tin sản phẩm của các sản phẩm chính hãng. Hàng giả không chỉ gây thiệt hại về kinh tế cho các doanh nghiệp sản xuất và phân phối hàng hóa chính hãng, mà còn gây hại cho sức khỏe và an toàn của người tiêu dùng. Đặc biệt, trong lĩnh vực thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, hàng giả có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là tử vong.

I. Thực trạng kinh doanh hàng giả online

Thực trạng kinh doanh hàng giả trên mạng đang là vấn đề nhức nhối, gây ra nhiều lo ngại cho người tiêu dùng. Với sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ được rao bán tràn lan trên các sàn thương mại điện tử và các trang mạng xã hội.

Trong những tháng đầu năm 2023, vi phạm pháp luật về sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng hóa xâm phạm sở hữu trí tuệ, hàng hóa vi phạm về nhãn hàng hóa, kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng nhập lậu, không hóa đơn, chứng từ vẫn còn diễn ra. Các lực lượng chức năng đã bắt giữ, xử lý 66.049 vụ việc vi phạm (tăng 22,1% so với cùng kỳ năm 2022).

Tuy nhiên, việc kiểm soát hàng giả trên mạng vẫn gặp nhiều khó khăn do sự phức tạp của thương mại điện tử và sự thiếu minh bạch trong quá trình giao dịch. Nhiều người tiêu dùng đã trở thành nạn nhân của hàng giả khi mua hàng trực tuyến.

Để đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng người tiêu dùng và các nền tảng thương mại điện tử trong việc kiểm soát và ngăn chặn hàng giả trên mạng. Các biện pháp cần được áp dụng bao gồm việc tăng cường giám sát, xử phạt nghiêm các hành vi vi phạm, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về rủi ro khi mua hàng trực tuyến và khuyến khích người tiêu dùng sử dụng các nền tảng thương mại điện tử uy tín.

II. Quy định pháp luật về kinh doanh hàng giả online

1. Kinh doanh hàng giả online là gì

Theo khoản 21 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2020, “Kinh doanh là việc thực hiện liên tục một, một số hoặc tất cả công đoạn của quá trình từ đầu tư, sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận.”

Tại khoản 7 Điều 3 Nghị định 98/2020/NĐ-CP, hàng giả được định nghĩa như sau:

““Hàng giả” gồm:

a) Hàng hóa có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với nguồn gốc bản chất tự nhiên, tên gọi của hàng hóa; hàng hóa không có giá trị sử dụng, công dụng hoặc có giá trị sử dụng, công dụng không đúng so với giá trị sử dụng, công dụng đã công bố hoặc đăng ký;

b) Hàng hóa có ít nhất một trong các chỉ tiêu chất lượng hoặc đặc tính kỹ thuật cơ bản hoặc định lượng chất chính tạo nên giá trị sử dụng, công dụng của hàng hóa chỉ đạt mức từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu quy định tại quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố áp dụng hoặc ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa;

c) Thuốc giả theo quy định tại khoản 33 Điều 2 của Luật Dược năm 2016 và dược liệu giả theo quy định tại khoản 34 Điều 2 của Luật Dược năm 2016;

d) Thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật không có hoạt chất; không có đủ loại hoạt chất đã đăng ký; có hoạt chất khác với hoạt chất ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa; có ít nhất một trong các hàm lượng hoạt chất chỉ đạt từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu quy định tại quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố áp dụng;

đ) Hàng hóa có nhãn hàng hóa hoặc bao bì hàng hóa ghi chỉ dẫn giả mạo tên, địa chỉ tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc nhập khẩu, phân phối hàng hóa; giả mạo mã số đăng ký lưu hành, mã số công bố, mã số mã vạch của hàng hóa hoặc giả mạo bao bì hàng hóa của tổ chức, cá nhân khác; giả mạo về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa hoặc nơi sản xuất, đóng gói, lắp ráp hàng hóa;

e) Tem, nhãn, bao bì hàng hóa giả.”

Như vậy, kinh doanh hàng giả online là hình thức giao dịch hàng hóa nêu trên thông qua Internet nhờ các trang mạng xã hội hoặc sàn thương mại điện tử.

2. Kinh doanh hàng giả online bị xử phạt hành chính không?

Kinh doanh hàng giả online là hành vi vi phạm pháp luật và sẽ bị xử phạt hành chính. Theo quy định từ Điều 9 đến Điều 14 Nghị định 98/2020/NĐ-CP, hành vi kinh doanh hàng giả online có thể bị xử phạt hành chính đối với tùy hành vi vi phạm.. Trường hợp hành vi vi phạm do tổ chức thực hiện thì phạt tiền gấp hai lần mức phạt tiền quy định đối với cá nhân theo điểm b khoản 4 Điều 4 Nghị định này.

3. Kinh doanh hàng giả online có bị xử lý hình sự không

Kinh doanh hàng giả online có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 192 (tội sản xuất, buôn bán hàng giả); Điều 193 (tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm); Điều 194 (tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh); Điều 195 (tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi).

III. Giải đáp một số câu hỏi về kinh doanh hàng giả online

1. Có luật chống bán hàng giả trên sàn thương mại điện tử không?

Việt Nam đã ban hành các quy định pháp lý để chống lại việc bán hàng giả trên các sàn thương mại điện tử. Cụ thể:

• Theo điểm b khoản 1 Điều 4 Nghị định 52/2013/NĐ-CP, “Lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, hàng hóa, dịch vụ vi phạm quyền sở hữu trí tuệ; hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh;”
• Theo điểm k khoản 2 Điều 1 Nghị định 98/2020/NĐ-CP thì hành vi buôn bán hàng giả trên sàn thương mại điện tử thuộc một trong các hành vi vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Nghị định này quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả về thương mại điện tử;
• Các văn bản khác có liên quan: Bộ luật Hình sự 2015, Luật Thương mại 2005,...

2. Lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả thì có bị xử phạt hay không?

Theo điểm b khoản 1 Điều 4 Nghị định 52/2013/NĐ-CP, “Lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, hàng hóa, dịch vụ vi phạm quyền sở hữu trí tuệ; hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh” là hành vi bị cấm trong hoạt động thương mại điện tử. Theo điểm a khoản 1 Điều 78 Nghị định này, thương nhân, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm sau đây thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại điện tử.

Như vậy, hành vi lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả sẽ bị xử phạt hành chính tùy theo tính chất, mức độ vi phạm.

3. Kinh doanh thực phẩm giả online làm chết người bị phạt tội gì?

Theo điểm d khoản 3 Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bởi điểm a khoản 43 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017), hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm làm chết người thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm. Như vậy, hành vi kinh doanh thực phẩm giả online làm chết người thì bị xử phạt như trên.

IV. Dịch vụ tư vấn pháp lý về kinh doanh hàng giả online

Trên đây là thông tin giải đáp vướng mắc về kinh doanh hàng giả online mà NPLaw gửi đến Quý độc giả. Nếu Quý độc giả có bất kỳ vướng mắc nào liên quan đến vấn đề này, xin vui lòng liên hệ với NPLaw theo thông tin liên hệ sau:

CÔNG TY LUẬT TNHH NGỌC PHÚ

Hotline: 0913449968

Email: legal@nplaw.vn